فولاد، سیمان و کاشی چگونه به بحران آب دامن زدند؟
سایت ارزی (Arzee)/به گفته یک کارشناس اقتصادی، در ایران، صنایع پر مصرف در زمینه آب و برق در نقاط نامناسبی مستقر شده اند و از طرف دیگر صنایع سیمان، فولاد و کاشی خطوط تولید فرسودهای که مصرف برق و آب بسیار بالایی دارند و هیچ کس در دنیا خریدار آنها نیست را از کشورهای دیگر می خرند؛ چراکه به آب، برق و گاز تقریباً رایگان دسترسی دارند.
بیش از سه هفته از تنش آبی در استان خوزستان و به خصوص حمیدیه ، سوسنگرد و بستان می گذرد. دلایل متعددی از جمله سدسازی غیرکارشناسی، کشاورزی ناکارآمد، خشکسالی، سوء مدیریت و نظایر آن برای این بحران مطرح شده و به نظر میرسد عملکرد صنایع نیز در این وضعیت نقش دارد. برای مثال حدود ۸۰ درصد کارخانه های فولاد و پتروشیمی در مناطق ممنوعه و ممنوعه بحرانی از نظر ممنوعیت برداشت از آبخوان یا سفرههای زیرزمینی ساخته شدهاند. از طرف دیگر استقرار نامناسب صنایع، اجرای پروژههای انتقال آب را به همراه داشته است. در این رابطه پیشتر یک پژوهشگر و مشاور اقتصادی و صنعتی گفته بود علاوه بر اینکه این طرحها با هزینه بالا و آسیب به محیط زیست همراه است، صرف اجرای طرح هایی میشود که نه تنها اشتغالزا نیستند، بلکه سرمایه بر، وابسته به مواد خام و مواد اولیه هستند.
در این رابطه میثم هاشم خانی – کارشناس – در گفتوگو با سایت ارزی (Arzee)، اظهار کرد: ساختار دولت محور سبب شده که صنایع دارای مصرف بالای آب و برق در بخش های خاصی از کشور متمرکز شوند و همین موضوع سبب ایجاد پروژههای انتقال آب شده است که برای اقتصاد کشور مفید نیست. به عبارت دقیقتر استقرار کارخانه ها با مصرف بالای آب و برق در استانهایی مثل اصفهان و یزد و صرف هزینه های بالا از بیت المال برای انتقال آب به این استانها کار نادرست و اشتباهی است.
اما به گفته وی این موضوع به سادگی قابل حل نیست و نمیتوان گفت صنایع فولاد، کاشی سازی و سایر صنایع آببر در جای دیگری مستقر شوند بلکه موضوع برمی گردد به اینکه قیمت آب و برق برای صنایع باید اصلاح شود؛ چرا که در حال حاضر انرژی با هزینه تقریباً نزدیک به رایگان در اختیار آنها قرار گرفته است و علاوه بر این پروژههای انتقال آب و نیروگاهی نیز به نفع آنها انجام می شود که مجموع این شرایط باعث استقرار صنایع آببر در نقاط نامناسب شده است.
صنایع آب بر، خطوط تولید فرسوده میخرند
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه اصلاح تدریجی قیمتها برای صنایع میتواند این شرایط را تغییر دهد، تصریح کرد: علاوه بر این صنایع آببر شامل فولاد، سیمان و کاشی سازی، ماشین آلات یا خط تولید فرسوده با مصرف بالای برق و آب که هیچ کس در دنیا خریدار آنها نیست را از کشورهای دیگر می خرند. این ماشین آلات عموماً به قدری فرسوده هستند که در کشورهای دیگر آهن قراضه محسوب میشوند. علت استفاده از این وسایل فرسوده در ایران نیز دسترسی به آب، برق و گاز تقریباً رایگان است.
هاشم خانی با بیان اینکه این وضعیت فاجعه بزرگی است که بخشی از آن در بحران آب و برق فعلی دیده میشود، اظهار کرد: بحران برق در کشور فراگیر و بحران آب در بخش هایی از کشور وجود دارد. مقامات و سیاستگذاران نیز ارزان بودن آب، برق و گاز را نفی نمیکنند و به همین بهانه قیمت فروش محصولات این صنایع را کنترل میکنند. برای مثال در حال حاضر بحثهای مفصلی در بورس کالا مطرح است که محصولات فولادی باید پایین تر از قیمت بازاری آن فروخته شود و ادعای سیاستگذاران این است که به دلیل ارزان بودن آب و برق و گاز، این امر باید محقق شود.
بنابراین به گفته وی در حال حاضر دو بحران بزرگ وجود دارد؛ اول اینکه صنایع پر مصرف در زمینه آب و برق در نقاط نامناسبی مستقر شده اند و معضل دوم مصرف بالای آب و برق خطوط تولیدی است که این صنایع به کشور وارد میکنند که این مسئله عموماً در صنعت فولاد، سیمان و کاشی وجود دارد. البته این معضلات فقط با اصلاح قیمتها حل نمیشود.
قیمت آب و برق صنایع آزاد شود، اما منابع آزاد شده به مردم برگردد نه دولت!
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: در این شرایط تنها راه این است که قیمت آب، برق و گاز صنایع کاملا آزاد شود و دولت درباره ۱۰۰ درصد منابع آزاد شده از این کار گزارش شفاف ارائه و همه این منابع را به صورت یارانه نقدی در اختیار مردم قرار دهد تا مردم مطمئن شوند دولت کیسهای برای خودش ندوخته بلکه میخواهد تصمیمات در زمینه احداث وخط تولید کارخانهها بهینه شود و مشکلات ریشهای حل شود.