اقتصاد ایران در لبه رکود

گزارش شامخ که به طور مستمر توسط مرکز پژوهش‌های اتاق ایران منتشر می‌شود، وضعیت رونق و رکود بخش‌های مختلف اقتصاد را از نگاه مدیرانِ خرید(یا فروش) شرکت‌ها و صنایع بزرگ روایت می‌کند.

در این شاخص، عدد ۵۰ بیانگر عدم تغییر وضعیت اقتصاد نسبت به ماه قبل است و اعداد بالاتر از آن نشان‌دهنده رونق و پایین‌تر از ۵۰ نیز نشانه‌ی رکود اقتصادی است.

عدد شامخ در تیرماه 1402 به مرز رکود رسیده است که نشانه‌ی خوبی برای بخش تولید نیست. دو بخش موجودی مواد اولیه و سفارشات جدید مشتریان کم‌ترین عدد شامخ را به خود اختصاص داده‌اند، همچنین ارقام مربوطه بسیار پایین‌تر از 50 واحد بوده که وجود رکود در این دو بخش را نشان می‌دهد.

شاخص مدیران خرید(شامخ) نشان‌دهنده کاهش رشد اقتصاد ایران در تیرماه است، به نحوی‌که رشد اقتصاد به کم‌ترین مقدار خود در سه‌ماه اخیر رسیده است.

بیشترین کاهش در میان اجزاء مختلف شامخ، مربوط به موجودی مواد اولیه و سفارشات جدید مشتریان بوده. این دو بخش در تیرماه دچار رکود شده‌اند. شامخ بخش موجودی مواد اولیه معادل 44.56 واحد گزارش شده، این در حالی است که همین عدد در اردیبهشت‌ماه بیش از 58 واحد بوده. بنابراین این بخش از وضعیت رونق در اردیبهشت‌ماه به رکود در تیرماه رسیده است.

همچنین میزان سفارشات جدید مشتریان از 57.3 واحد در اردیبهشت‌ماه به 46.38 در تیرماه رسیده است.

صنایع فلزی در رکود

در تیرماه، صنایع فلزی بیشترین رکود را تجربه کرده‌ و عدد شامخ آن به حدود 44 واحد رسیده است و صنعت نساجی، بالاترین رونق را در میان صنایع داشته است.

چرا موتور اقتصاد سرد شد؟

مدیران خرید دلایل مختلفی را برای چرایی کاهش رونق اقتصادی در تیرماه ذکر کرده‌اند که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

1-نبود منابع مالی و عدم همکاری بانک‌ها در ارائه تسهیلات: بانک مرکزی در جهت کنترل تورم محدودیت‌های زیادی را بر بانک‌ها اعمال کرده است، از طرفی سیاست‌های انقباضی و کم‌بود نقدینگی در بازار بین‌بانکی، نرخ بهره را به نحو قابل‌توجهی افزایش داده است. درنتیجه توانایی خلق پول و اعطای تسهیلات در بانک‌ها کاهش یافته و تامین مالی بخش تولید را با اختلال مواجه کرده است.

2-صنعت برق ایران، به دلیل قیمت‌گذاری نادرست، با کم‌بود بخش عرضه مواجه است. در تابستان سال جاری به دلیل افزایش شدید گرمای هوا، دولت ناچارا برق صنایع را قطع می‌کند، همین امر بخش تولید و صنایع را نگران کرده است.

3-طی سال‌های اخیر اقتصاد ایران با تورم‌های بالایی مواجه بوده، این امر باعث شده تا سرمایه در گردش شرکت‌ها(به لحاظ حقیقی و تورم در رفته) کاهش یابد. درنتیجه امکان پرداخت مطالباتی که سررسید نزدیک‌تری دارند، برای شرکت‌‌ها سخت شده است.

4-کاهش تقاضای ناشی از بی‌ثباتی نرخ ارز