ارکان بورس چیست؟/ تفاوت بورس وفرابورس چیست؟/ در بورس کالا و انرژی چه چیزهایی معامله می شود؟

به گزارش پایگاه خبری بااقتصاد، بازارهای مالی در اقتصاد پیچیدگی های خاص خود را دارند و بر اساس مصوبات تعیین شده به ارکان متفاوتی تقسیم می‌شوند.

ارکان بورس ایران شامل چیست؟

شورای عالی بورس و اوراق بهادار: بالاترین رده بازار اوراق بهادار که سیاست های کلان این سازمان را تدوین و تصویب می کند.

سازمان بورس و اوراق بهادار: مؤسسه عمومی غیردولتی است که دارای شخصیت حقوقی و مالی مستقل بوده و از محل کارمزدهای دریافتی و سهمی از حق پذیرش شرکت‌ها در بورس‌ها و سایر درآمدها اداره می‌شود.

شرکت مدیریت فناوری بورس تهران: این شرکت برای رسیدگی و کنترل معاملات الکترونیکی تشکیل شده است.کار این شرکت مدیریت سیستم معاملات، محاسبه شاخص‌های مختلف بازار و انتشار لحظه‌ای اطلاعات مربوط به معاملات ازجمله وظایف مهم این شرکت است.

شرکت رایان بورس: این شرکت وابسته به سازمان بورس و اوراق بهادار و متولی سیستم موسوم به کدال (CODAL) باهدف ارائه راهکارهای نوین فناوری اطلاعات و نگهداری و توسعۀ سامانه‌های اطلاعاتی بازار سرمایه تاسیس‌شده است.

شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه: این شرکت جهت انجام امور پس از معاملات بازارهای سهام یا خارج از بورس تشکیل شده است و پس از معاملات بازارهای مالی، وظیفه این شرکت شامل سپرده‌گذاری و ثبت، نگهداری و انتقال اوراق بهادار و پایاپای و تسویه معاملات انجام‌شده است.

 کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار: این شرکت به دنبال تصویب دستورالعمل تشکیل و ثبت کانون های فعال در بازار اوراق بهادار تشکیل شده است و وظایف این رکن از بازار سرمایه عبارت است از: پیشنهاد مقررات پذیرش، تعلیق یا لغو عضویت اعضای کانون و اشخاص وابسته به اعضاء به سازمان و اجرای آن‌ها، نظارت بر عملکرد اعضاء کانون و اشخاص وابسته به اعضاء و ارزیابی عملکرد آنان در چارچوب مقررات به‌منظور: اطلاع‌رسانی، حصول اطمینان از اجرای قوانین و مقررات و حصول اطمینان از حفظ و تداوم شرایط پذیرش و کسب شرایط جدید در مهلت‌های زمانی تعیین‌شده، نظارت بر برنامه‌های تبلیغاتی اعضاء کانون به‌منظور جلوگیری یا پیش‌گیری از ارائه اطلاعات ناقص و گمراه‌ کننده. وضع و اجرای ضوابط و استانداردهای حرفه‌ای و انضباطی برای اعضاء کانون در چارچوب قوانین و مقررات.

 کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران: این شرکت به صورت غیر دولتی و غیرانتفاعی فعالیت کرده و کار آن تامین منابع مالی از طریق حق عضویت اولیه، حق عضویت سالانه، سپرده‌های اعضا، کمک‌های بلاعوض، درآمد دوره‌های آموزشی و فعالیت‌های پژوهشی، درآمدهای سپرده بانکی، اوراق مشارکت و گواهی سپرده و یا منابع دیگر تامین می‌شود.

شرکت اطلاع رسانی و خدمات بورس: هدف از تشکیل این شرکت ایجاد پایگاه اطلاع‌رسانی بازار سرمایه و برگزاری دوره‌های آموزشی عمومی و تخصصی در حوزه بازار سرمایـه است.

شرکت بورس اوراق بهادار تهران: بورس اوراق بهادار محلی برای خرید و فروش سهام شرکت هایی است که با توجه به میزان شفافیت ها و دارایی هایی که دارند در این گروه معامله می شوند.این بازار اوراق قرضه دولتی را نیز منتشر می کند.

شرکت فرابورس ایران: بازار فرابورس از سال 87 در ایران تاسیس شد و شرایط پذیره نویسی در آن متفاوت است، برخی از شرکت ها با توجه به میزان شفافیتی که در صورت های مالی آن ها وجود دارد در بخش های مختلف این بازار می توانند عرضه شوند.شرایط پذیرش و معامله شرکت ها در این بازار ساده تر از بورس است و شرکت ها سریعتر می توانند در این بازار عرضه شوند. فرابورس ایران، امکانی را فراهم کرده تا بنگاه‌های اقتصادی بتوانند با کسب حداقل شرایط و در سریع‌ترین زمان ممکن، به این بازار مالی وارد شده و از تمامی مزایای شرکت‌های پذیرفته شده در بازار مبادلات اوراق بهادار بهره‌مند شوند.بازار فرابورس متشکل از 5 بازار است: بازار اول، بازار دوم بازار سوم، ابزارهای نوین مالی و بازار پایه، در بازار اول، شرکت‌های سهامی عام که طبق مصوبات پذیرش موفق به حضور شده اند مجاز بــه انجام معاملات سهام خود خواهند بـود. در بازار دوم، مانند بازار اول معاملات سهام شرکت‌های سهامی عام انجام می‌شود؛ اما شرایط پذیرش در این بازار، راحتتر از بازار اول است.بازار پایه هم متشکل از سهام شرکت هایی است که در هیچ کدام از بازارهای سرمایه نتوانستند پذیرش شوند و در این بازار قابلیت نقل و انتقال سهام پیدا کرده اند.

بخشی از فرابورس به بازار پایه اختصاص داده شده است.بازار پایه بخشی از بازار سرمایه است که مخصوص شرکت هایی است که هیچگونه شفافیتی ندارند و ریسک معامله در این بازار زیاد است و دامنه نوسان معامله در این شرکت متفاوت از دیگر بازارهای بورس اوراق بهادار است.

بورس کالا: بخشی از بازار سرمایه است که در آن کالای خام شرکت ها مانند (آلومینیوم، پنبه، مس، گندم، برنج، زعفران و …) عرضه می شود.در این بازار ستادهای نظارتی و تنظیم بازاری نیز وجود دارد تا مانع از تخطی و گرانفروشی در این بازار شود.

متقاضیان بورس کالا افرادی هستند که می خواهند از نوسان قیمت ها جلوگیری کرده و کالای مورد نیاز خودرا خریداری کنند یا افرادی هستند که می خواهند از نوسان قیمت این کالا برای بدست آوردن سود در بلند مدت استفاده کنند.

بورس انرژی: در واقع بخشی از بورس کالا است که در آن انرژی به عنوان کالا مورد معامله قرار می گیرد، در این بازار می توان حامل های انرژی مانند  نفت، گاز، برق و سایر حامل‎های انرژی را خرید و فروش کرد.

در این بازار تنها اشخاص حقوقی اجازه دریافت کد و خرید از این بازار را دارند.