سایت ارزی (Arzee)/اجرای مرحله دیگری از قانون جدید چک موجب الزامی شدن ثبت چک های جدید در سامانه صیاد شده است اما چک های قدیمی همچنان به شیوه قدیم کارسازی می شوند و الزامی به ثبت در سامانه ندارند.

***

اگر به بازارهای اصلی شهرهای بزرگ مراجعه کرده باشید، تعداد قابل توجهی از بازاریان را می‌بینید که در مبادلاتشان با مشتری یا تولیدکننده از چک استفاده کرده و ترجیح می‌دهند به جای پول نقد از چک استفاده کنند تا به این ترتیب بتوانند با توجه به درآمدهای آتی خود نسبت به تسویه چک اقدام کنند.

در این میان یکی از مشکلات اصلی در استفاده از چک در مبادلات، احتمال برگشت خوردن آن بود، موضوعی که باعث شد در سال های گذشته بخشی از افراد صرفا از افراد آشنا و مطمئن چک قبول کنند و دست رد به سینه افراد غریبه‌ای بزنند که قصد داشتند با چک کالایی را خریداری کنند.

تصویب قانون جدید چک با هدف کاهش چک برگشتی

در آبان 97 مجلس شورای اسلامی برای رفع مشکلات چک همچون میزان بالای چک های برگشتی، قانون جدید چک را به تصویب رساند. در این قانون نوآوری‌هایی برای کاهش چک‌های برگشتی در نظر گرفته شد که نخستین آن‌ها، بهینه کردن فرایند رسیدگی به چک‌های برگشتی بود.

 تا پیش از تصویب قانون جدید چک اگر دارنده چک با حساب خالی صادرکننده چک مواجه می‌شد، می‌بایست فرایندی زمان‌بر و پر هزینه را برای رسیدن به حق خود طی می‌کرد اما با اجرایی شدن قانون جدید چک، این فرایند کوتاه و بهینه شد و امروزه فقط کافی است تا دارنده چک بعد از ثبت شدن شناسه عدم پرداخت بر روی چک به دفاتر خدمات قضائی رفته و با استفاده از شناسه عدم پرداخت نسبت به صدور اجرائیه اقدام کند.

نوآوری دیگر قانون جدید چک برای کاهش میزان چک‌های برگشتی، برقراری امکان تقارن اطلاعاتی برای گیرنده چک است تا به این ترتیب گیرنده چک بتواند وضعیت صادرکننده چک شامل سقف اعتبار مجاز، سابقه چک برگشتی در سه سال اخیر و میزان تعهدات چک‌های تسویه نشده را ارزیابی و بعد درباره گرفتن یا نگرفتن چک تصمیم گیری کند. این نوآوری قانون جدید در حال حاضر به صورت کامل اجرایی نشده است زیرا بخشی از اطلاعات مورد نیاز برای برقراری تقارن اطلاعاتی نزد بانک مرکزی موجود نیست و باید با الزامی شدن ثبت اطلاعات چک در سامانه صیاد، امکان برقراری تقارن اطلاعاتی به وجود آید.

الزامی شدن ثبت چک‌های جدید در سامانه صیاد

در حال حاضر از 5 فرودین 1400 ثبت اطلاعات چک‌های جدید که از دسته چک‌های صیادی صادر می‌شوند در سامانه صیاد بانک مرکزی الزامی شده است تا به این ترتیب هم امکان تقارن اطلاعاتی پدید آید و هم با الکترونیکی شدن فرایندها، خطرات ناشی از سرقت، جعل و مفقودی چک از بین برود.

دسته چک‌های صیادی به دسته چک‌های بنفشی گفته می‌شود که از ابتدا سال جدید در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرد و بر روی آن عبارت «کارسازی این چک منوط به ثبت صدور، دریافت و انتقال آن در سامانه صیاد است » درج شده است تا به این شیوه با  چک‌ها و دسته چک‌های قدیمی اشتباه گرفته نشود.


در این میان آمنه نادعلی‌زاده، سخنگوی اجرای قانون جدید چک درباره فرایند صدور چک‌های جدید از دسته چک صیادی گفت: فرد صادرکننده چک باید اطلاعات خود را در سامانه صیاد ثبت کند و تایید چک هم در سامانه صیاد انجام می‌گیرد و فرد گیرنده باید تایید آن را کنترل کند. علت صدور چک هم باید در سامانه ثبت شود.

وی در خصوص ضرورت تایید چک توسط گیرنده نیز خاطر نشان کرد: در لحظه باید گیرنده چک از طریق سامانه صیاد استعلام بگیرد که چک دریافتی تایید شده است یا خیر. صادر کننده چک می‌تواند چک خود را از طریق ثبت در ۵ اپلیکیشن متفاوت یا درگاه‌هایی که بانک در اختیارش قرار می‌دهد، انجام دهد و ثبت کند و مراحل صدور چک را به صورت الکترونیکی تکمیل کند.

چک‌های قدیمی به شیوه قبل پردازش می‌شوند

در این میان سوالی که وجود دارد این است که با الزامی شدن ثبت اطلاعات چک‌های جدید در سامانه صیاد، وضعیت چک‌های قدیمی که در دست مردم است چه می‌شود؟ آیا این چک‌ها هنوز به شیوه قبلی پردازش می‌شوند؟

سخنگوی اجرای قانون جدید چک در این خصوص تصریح کرد: چک‌های قدیمی طبق روال قبلی نیاز به ثبت در سامانه صیاد ندارند و قابل استفاده هستند و از طرف بانک مرکزی مهلت زمانی برای جمع‌آوری دسته چک‌های قدیمی داده می‌شود.

بر این اساس چک‌های قدیمی یا همان چک‌های زرد رنگ در دست مردم تا زمانی که از سوی بانک مرکزی اعلام شود، دارای اعتبار بوده و به شیوه قبلی در بانک‌ها پردازش می‌شوند و الزامی به ثبت اطلاعات آن در سامانه صیاد نیست. در نتیجه این امر دارندگان چک‌های قدیمی همچون قبل می‌توانند با مراجعه به بانک عامل نسبت به تسویه مبلغ چک اقدام کنند و جای نگرانی نیست.

سهولت مبادلات چکی با اجرای کامل قانون جدید چک

با اجرای مراحل قبلی قانون جدید چک میزان چک های برگشتی نسبت به کل چک های صادره به شدت کاهش پیدا کرد به گونه ای که ارزش چک های برگشتی نسبت به کل چک های صادره که در سال 96 حدود 23 درصد بوده است در یک سال منتهی به آبان 99 به 11 درصد رسیده است.

بر این اساس امید می رود با اجرای کامل قانون جدید چک و الزامی شدن ثبت اطلاعات چک در سامانه صیاد، میزان چک های برگشتی همچنان کاهش پیدا کند و با روی دادن این امر اعتبار چک در مبادلات افزایش یافته و از این به بعد مردم و فعالان اقتصادی بهتر و با سهولت بیشتر بتوانند از این ابزار پرداخت استفاده بکنند.