ارزش خالص دارایی (NAV) چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

سرمایه‌گذاری می‌کنیم که چه؟ سوال مسخره‌ای به نظر می‌رسد! هیچکس سرمایه‌گذاری
نمی‌کند که پولش را بریزد دور، همه سرمایه‌گذاری می‌کنیم تا ارزش دارایی‌هایمان را
افزایش دهیم. پس لازم است با مفهوم ارزش خالص دارایی یا (NAV) آشنا شویم.

NAV مخفف چیست؟

NAV مخفف کلمه Net Asset Value به معنای ارزش خالص دارایی است. و در واقع نشان‌دهنده کل خالص ارزش دارایی‌های صندوق سرمایه‌گذاری می‌باشد. این شاخص را می‌توان معیاری استاندارد شده برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری قلمداد کرد که می‌توان از آن به منظور انجام مقایسه صندوق‌های سرمایه‌گذاری از لحاظ عملکردی استفاده کرد.

NAV هر واحد صندوق سرمایه گذاری چیست؟

آشنایی با این مفهوم نسبتا ساده اهمیت زیادی دارد و می‌تواند یکی از ملاک‌های
ارزیابی عملکرد صندوق‌ها در نظر گرفته شود. سرمایه‌گذاران با خرید واحدهای سرمایه‌گذاری
در دارایی‌های صندوق سهیم می‌شوند، پس لازم است ارزش دارایی‌هایشان در صندوق را
بدانند. مخصوصا اگر ارزش این دارایی‌ها با توجه به شرایط بازار همواره در حال
تغییر باشد؛ همانطور که می­دانید بخشی از دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری به
سهام شرکت‌ها اختصاص یافته که با نوسان روزانه سهام، بالا و پایین می‌روند.

بنابراین دارایی‌های صندوق به صورت روزانه ارزش­‌گذاری و به شکل ارزش خالص دارایی (NAV) محاسبه می‌شوند که برای اطلاع سرمایه‌گذاران از ارزش واقعی واحدهایی که خریداری کرده‌اند، ارزش خالص هر واحد صندوق در انتهای هر روز و بر اساس قیمت پایانی دارایی‌های آن محاسبه و از طریق سایت اختصاصی صندوق گزارش می‌شود.

فرمول محاسبه NAV هر واحد صندوق

اگر بدهی‌های صندوق که شامل بدهی به کارگزاری‌ها بابت خرید سهام و بدهی به ارکان صندوق می‌شود را از دارایی‌های صندوق کم کنیم، کل خالص ارزش دارایی‌های صندوق به دست می‌آید که اگر حاصل را بر تعداد کل واحدهای صندوق (واحدهای سرمایه‌گذاری نزد سرمایه‌گذاران) تقسیم کنیم، ارزش خالص هر واحد یا NAV هر واحد صندوق به دست می‌آید.

برای مثال اگر ارزش روز دارایی‌های یک صندوق 100 میلیارد تومان باشد و میزان بدهی‌های آن نیز 4 میلیارد تومان، ارزش خالص دارایی‌هایش 96 میلیارد تومان است. حال اگر صندوق دارای 800 هزار واحد باشد، ارزش خالص هر واحد صندوق 120 هزار تومان می‌شود.

البته NAV ملاکی برای ارزیابی کامل عملکرد یک صندوق سرمایه‌گذاری نیست و باید موارد دیگری مثل بازده و ریسک صندوق نیز در نظر گرفته شوند و بعد از مقایسه آن‌ها با شاخص بورس و دیگر صندوق‌های مشابه، سرمایه‌گذاری انجام شود.

محاسبه NAV
در اکسل

اگر
قصد محاسبه ارزش خالص دارایی صندوقی که در آن سرمایه‌گذاری کرده‌اید را با استفاده
از اکسل دارید، باید مراحل زیر را انجام دهید:

• با
  توجه به فرمول قبلی برای بدست آوردن مقدار صورت کسر باید مقدار مجموع بدهی‌های
  صندوق را از مجموع دارایی‌ها کسر کنید، اما سرمایه‌گذاران به این مقادیر دسترسی
  ندارند. حاصل کسر این دو مقدار از یکدیگر NAV کل (کل خالص ارزش دارایی‌ها) صندوق است. مقدار NAV کل بصورت روزانه محاسبه و در سایت اختصاصی
  صندوق‌های سرمایه‌گذاری گزارش می‌شود. پس مقدار صورت کسر برابر با مقدار NAV کل گزارش شده در سایت صندوق‌ها است.

کل خالص ارزش دارایی‌ها = مجموع بدهی‌های صندوق – مجموع دارایی‌ها

• برای
  بدست آوردن مخرج کسر باید تعداد کل واحدهای باطل شده صندوق تا امروز را از مقدار
  کل واحدهای صادر شده صندوق تا امروز کسر کنید. این مقادیر نیز در سایت اختصاصی
  صندوق‌ها بصورت روزانه گزارش می‌شود.

تعداد واحدهای صندوق = تعداد واحدهای ابطال شده تا امروز – تعداد واحدهای صادر شده تا امروز

بنابراین فرمول بالا بصورت زیر می‌شود:

قیمت صدور و ابطال چیست؟

در
هر بازاری شما با خریدار  هستید یا
فروشنده، در صندوق‌های سرمایه‌گذاری صدور به معنی خرید و ابطال به معنی فروش است.

قیمت صدور و ابطال واحدها نیز بر مبنای ارزش خالص هر واحد (NAV) تعیین می‌شوند و هم‌جهت با آن تغییر کرده و در نهایت سود یا زیان هر سرمایه‌گذار را مشخص می‌کنند.

NAV صدور چیست؟

به پولی که سرمایه گذاران برای خرید واحدهای جدید پرداخت می‌کنند، NAV صدور گفته می‌شود و اندکی بیشتر از ارزش خالص هر واحد (NAV هر واحد) است. این تفاوت به این دلیل است که مدیر صندوق در خرید اوراق بهادار جدید باید هزینه‌ای را بابت کارمزد پرداخت کند و برای اینکه این کارمزد به سرمایه‌گذاران قدیمی تحمیل نشود، از سرمایه‌گذاران جدید دریافت می‌شود.

NAV ابطال چیست؟

همچنین
اگر سرمایه‌گذاری به پول نقد احتیاج داشته باشد و بخواهد واحدهایش را بفروشد، قیمت
واحدها به صورت NAV
ابطال محاسبه می‌شود. NAV
ابطال با فرض کسر هزینه‌های مربوط به معاملات از بهای فروش دارایی‌های سبد تعیین می‌شود
و مبنای خالص پرداخت به شخص قرار می‌گیرد. یعنی در NAV ابطال هزینه کارمزد معاملاتِ فروش، در نظر
گرفته می‌شود و از ارزش خالص هر واحد کسر می‌شود. بنابراین NAV ابطال معمولا کمتر یا مساوی NAV هر واحد است.

قیمت
آماری واحدهای صندوق یا NAV آماری چیست؟

گاهی به دلیل وجود شرایط خاص و محدودیت‌هایی که در بورس اوراق بهادار وجود دارد، تعدادی از سهام بورسی موجود در سبد اوراق بهادار صندوق، قابلیت نقدشوندگی ندارند. در چنین شرایطی برخی از سهم‌ها با صف فروش یا صف خرید همراه می‌شوند.

بنابراین قیمت اعلام شده در تابلوی معاملاتی، قیمت واقعی و منصفانه نیست. بنابراین به مدیر صندوق اختیاراتی داده شده است تا بتواند قیمت برخی سهم‌های موجود در سبد سرمایه‌گذاری را تا حدودی تعدیل کند و NAV جدیدی محاسبه شود که مبنای تعیین قیمت صدور و ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری قرار ‌گیرد.

برای
اینکه سرمایه‌گذاران بدانند این تعدیل چقدر بوده، صندوق‌ها موظفند در کنار اعلام NAV صدور و ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری، NAV آماری را نیز اعلام کنند. NAV آماری یک مبنای مقایسه‌ای است و در آن آخرین
قیمت بسته شدن سهام، بدون اعمال تعدیل مدیر است، یعنی همان قیمتی که روی تابلوی
معاملاتی اعلام شده است.

اگر مدیر قیمت هیچ‌یک از سهام موجود در سبد سرمایه‌گذاری صندوق را تعدیل نکرده باشد، NAV آماری و ابطال باهم برابر و مقداری از NAV صدور کمتر هستند.

نتیجه‌گیری

گفته شد که خالص ارزش دارایی‌های صندوق یا NAV یکی از معیارهای استاندارد برای مقایسه عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری با یکدیگر است. با استفاده از گزارش‌های تحلیلی سایت ارزی(Arzee.ir) می‌توانید عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلف را با یکدیگر مقایسه کنید تا بهترین صندوق سرمایه گذاری را انتخاب نمایید. اگر گزارش‌های تحلیلی ما را دنبال می‌کنید، نظرات خود را با سایت ارزی(Arzee.ir) در میان بگذارید.