هزینه‌های صندوق سرمایه‌ گذاری شامل چیست و چرا دریافت می‌شود؟

صندوق های سرمایه گذاری بابت مدیریت سرمایه سرمایه‌گذاران، هزینه‌هایی دارند که با جزئیات کامل و با عنوان هزینه‌های صندوق سرمایه‌ گذاری در اساسنامه و امیدنامه صندوق ذکر می‌شوند و برای اطلاع عموم روی وب سایت صندوق قرار می‌گیرند.

هزینه‌های صندوق سرمایه‌ گذاری شامل دو بخش است، بخشی از آن صرف هزینه‌های پرداختی به ارکان صندوق می‌شود که از محل دارایی‌های صندوق پرداخت می‌شود و بین تمام سرمایه‌گذاران صندوق سرشکن می‌شود، بخشی دیگر هزینه‌هایی است که صندوق باید بابت کارمزد خرید و فروش سهام به سازمان بورس بپردازد که از شخص سرمایه‌گذار دریافت می‌شود.هر کدام از هزینه‌های صندوق در اساسنامه صندوق ذکر و مقدار و نحوه محاسبه هر کدام نیز در امیدنامه آن نوشته می‌شود.

هزینه‌های صندوق سرمایه گذاری که از محل دارایی‌های صندوق پرداخت می‌شوند

این بخش از هزینه‌های صندوق سرمایه گذاری بابت همان خدماتی دریافت می‌شود که صندوق به همه سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهد و از آنجایی که از محل دارایی‌ها پرداخت می‌شود، بین همه سرمایه‌گذاران تقسیم می‌شود و مبلغ بسیار کمی می‌شود که به آن صرفه جویی حاصل از مقیاس می‌گویند. برای هر کدام از این هزینه‌ها یک حداکثر مقدار در نظر گرفته شده است تا بیشتر از آن برداشت نشود. مهم‌ترین هزینه‌های این بخش شامل موارد زیر هستند که مقدار هر کدام در امیدنامه صندوق ذکر شده است:

هزینه‌های تاسیس

بسته به نوع صندوق حداکثر مبلغی که برای آن در نظر گرفته شده است متفاوت است و معمولا بین 2 تا 5 میلیون تومان است.

هزینه‌های برگزاری مجامع صندوق

این هزینه صرف برگزاری مجمع صندوق در طول یک سال مالی می‌شود و با ارایه مدارک و تصویب مجمع صندوق پرداخت می‌شود. این هزینه در صندوق‌های مختلف بین 500 هزار تا 5 میلیون تومان متغیر است.

کارمزد مدیر

سالانه درصدی از ارزش روزانه سهام و حق تقدم سهام، به علاوه درصدی از اوراق با درآمد ثابت  و درصدی از سود حاصل از گواهی سپرده بانکی که تحت تملک صندوق هستند، به مدیر صندوق پرداخت می‌شود. مثلا در امیدنامه صندوق سرمایه گذاری مشترک کارگزاری بانک ملی ایران اینطور نوشته شده: «سالانه 2 درصد (0.02) از ارزش روزانه سهام و حق تقدم تحت تملک صندوق به علاوه 0.3 درصد از ارزش روزانه اوراق بهادار با درآمد ثابت تحت تملک صندوق»

کارمزد متولی

کارمزد متولی که او هم یکی از ارکان صندوق است، به صورت درصدی از متوسط ارزش خالص دارایی‌های صندوق محاسبه می‌شود. مثلا درصدی که صندوق سرمایه گذاری مشترک کارگزاری بانک ملی ایران برای این رکن در نظر گرفته، سالانه 0.5 درصد یا 0.005 از متوسط روزانه ارزش خالص دارایی‌هاست و در این صندوق بین حداقل 4 میلیون تومان تا حداکثر 10 میلیون تومان متغیر است.

کارمزد ضامن نقدشوندگی

چنانچه صندوق ضامن نقدشوندگی داشته باشد، سالانه درصدی از ارزش روزانه سهام و حق تقدم تحت تملک صندوق به او پرداخت می‌شود. این مقدار چیزی حدود 2.5 درصد است.

حق‌الزحمه حسابرس

حسابرس هم یکی از ارکان صندوق است که سالانه یک مبلغ ثابت را شبیه به حقوق دریافت می‌کند. مثلا این هزینه در صندوق سرمایه گذاری مشترک پیشتاز مبلغ ثابت 10 میلیون تومان است.

حق‌الزحمه و کارمزد تصفیه صندوق

این هزینه هم به صورت درصدی از ارزش خالص دارایی‌هاي صندوق در آغاز دوره اولیه تصفیه محاسبه و پرداخت می‌شود.

حق پذیرش و عضویت درکانون‌ها

هر صندوق موظف است در یک سری کانون‌ها عضو شود که هزینه عضویت در این کانون‌ها از محل دارایی‌ها پرداخت می‌شود. البته مشروط بر اینکه عضویت در این کانون‌ها طبق قانون اجباری باشد یا به تصویب مجمع صندوق برسد.

هزینه دسترسی به نرم‌افزار، تارنما و خدمات پشتیبانی آن‌ها

هزینه دسترسی به نرم‌افزار صندوق، نصب و راه‌اندازی تارنمای آن و هزینه‌های پشتیبانی آن‌ها، سالانه و با ارائه مدارک مثبته و با تصویب نرخ مربوطه توسط مجمع صندوق پرداخت می‌شود.

هزینه‌های صندوق سرمایه گذاری که باید توسط سرمایه‌گذار پرداخت شود

یک سری از هزینه‌های صندوق سرمایه گذاری هم هستند که مستقیما از خود سرمایه‌گذار دریافت می‌شود. این هزینه‌ها در واقع همان کارمزد صدور و ابطال هستند.

هزینه ثابت صدور واحدهای صندوق های سرمایه گذاری

این مبلغ تقریبا برای همه صندوق‌ها یکسان است و برای صدور هر گواهی سرمایه‌گذاری مبلغ 2 هزار تومان از سرمایه‌گذار دریافت می‌شود.

هزینه ثابت ابطال واحدهای صندوق های سرمایه گذاری

این کارمزد شامل دو بخش ثابت و متغیر است که بخش ثابت آن همان مبلغ 2 هزار تومان است و بخش متغیر با توجه به تاریخ ابطال، درصدی از قیمت ابطال است. مثلا اگر تاریخ ابطال 7 روز یا کمتر با تاریخ صدور فاصله داشته باشد، 5 درصد از قیمت ابطال  به کارمزد ابطال افزوده می‌شود.

مثالی برای محاسبه هزینه‌های صندوق سرمایه گذاری

اگر یک صندوق سرمایه گذاری به طور متوسط در طول سال 50 هزار واحد سرمایه‌گذاری داشته باشد و شخصی 10 واحد سرمایه‌گذاری را به ارزش مجموعا 1 میلیون تومان خریده باشد و آخر سال هم بخواهد واحدهایش را ابطال کند و فرض کنیم تمام دارایی‌های صندوق سهام باشد و ارزش دارایی‌های صندوق در ابتدای سال برابر 5 میلیارد تومان بوده و با رشد خطی 30 درصدی، در پایان سال به 6.5 میلیارد تومان برسد، سهم این سرمایه‌گذار از هزینه های صندوق و سود خالص او به صورت زیر محاسبه می‌شود:

کارمزد مدیر

کارمزد متولی

کارمزد ضامن

حق‌الزحمه حسابرس

در صورتی که حق‌الزحمه حسابرس 5 میلیون تومان باشد:

حق الزحمه و کارمزد تصفیه صندوق

از آنجایی که طول دوره فعالیت صندوق 2 سال بوده، درصد سالانه آن برابر با 0.15 درصد می‌شود.

استهلاک هزینه تاسیس

با فرض اینکه هزینه تاسیس 5 میلیون تومان باشد و در طول 2 سال مستهلک شود:

هزینه برگزاری مجمع صندوق

در صورتی که در طول یک سال یک مجمع برگزار شود و هزینه آن 5 میلیون تومان باشد:

هزینه تارنما و نرم‌افزار صندوق

اگر هزینه سالانه این قسمت 10 میلیون تومان باشد:

فرض کنیم صندوق 10 میلیون تومان هم هزینه پیش‌بینی نشده داشته باشد:

هزینه صدور و ابطال گواهی سرمایه‌گذاری نیز هر کدام 2 هزار تومان و جمعا 4 هزار تومان می‌شود.

بنابراین مجموع هزینه‌های سرمایه‌گذار در این صندوق می‌شود: 69725 تومان

که نسبت به کل سرمایه‌ای که در این صندوق سرمایه‌گذاری کرده است، می‌شود:

و از آنجایی که سرمایه‌های صندوق بازدهی 30 درصدی داشته، بنابراین سود سرمایه‌گذار در طول این مدت بدست می‌آید:

به این ترتیب سرمایه او از 1 میلیون تومان به 1.230.300 تومان افزایش یافته است.

صندوق های سرمایه گذاری مختلف، هزینه‌های متفاوتی دارند. مثلا هزینه های صندوق سرمایه گذاری زمین و ساختمان شامل هزینه‌های طراحی نقشه‌های ساختمان پروژه، اخذ مجوزهای لازم برای اجرای ساختمان پروژه، زمین پروژه و مالیات‌ها و هزینه‌های نقل و انتقال آن به نام صندوق، هزینه‌های اجرا و ساخت پروژه شامل نیروی انسانی، مصالح ساختمانی، تجهیزات و تاسیسات مکانیکی و برقی، ماشین آلات و اقلام مورد نیاز و …، تبلیغات و هزینه‌های مربوط به پیش فروش یا فروش واحدها، بیمه ساختمان و … می‌شود.

نتیجه‌گیری

در این مقاله با هزینه‌های صندوق سرمایه‌ گذاری آشنا شدیم و گفتیم که هزینه‌های صندوق دو دسته‌اند، دسته اول که از محل دارایی‌های صندوق پرداخت می‌شود و بین سرمایه‌گذاران سرشکن شده و هزینه‌هایی که از سرمایه‌گذار بابت صدور و ابطال بصورت مستقیم دریافت می‌شود. تمامی این موارد در اساسنامه و امیدنامه صندوق‌ها ذکر می‌شود. به منظور بهبود مطالب آموزشی نظارت خود را با سایت ارزی(Arzee.ir) در میان بگذارید.