هر نوع کمبود در بازار قطعات خودرو شایعه است
سایت ارزی (Arzee)/سومین ماه سال 1400 را در حالی به پایان میرسانیم که اقتصاد و صنعت ایران علاوه بر موانع ناشی از تحریمها، با محدودیتها و مشکلات مربوط به همهگیری “ویروس کرونا” و پیامدهای “پاندمی کووید 19” نیز دست به گریباناست. در چنین فضایی، صنعت خودروی ایران با این که فارغ از این مشکلات، با شتاب در مسیر بومیسازی این صنعت پیش میرود؛ گاه و بیگاه درگیر نظرات کارشناسی نا آگاهانهای است که تحریمها را مانع بازدارنده در مسیر حرکت به سمت خودکفایی معرفی میکند و ناخواسته و ندانسته به التهاب در بازار تأمین قطعات دامن میزند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، در فصل اولِ سالی که با شعار “تولید، مانع زداییها و پشتیبانیها” آغاز شده؛ برآن شدیم که وضعیت صنعت قطعه‌سازی ایران و موقعیت تأمین قطعات مورد نیاز خودروهای داخلی را با کارشناسی در میان بگذاریم که در جایگاه بنیانگذار یکی از گروه‌های بازرگانی تأمین کننده ی قطعات خودرو، روند رشد و توسعه ی این صنعت را طی چند دهه از نزدیک زیرنظر داشته و با چالش‌ها و موفقیت‌های این بخش از صنعت خودرو به خوبی آشنایی دارد. آنچه در پی میآید؛ فشرده‌ی گفتگوی طولانی خبرنگار ما با آقای “جلیل قصاب“ مدیر عامل “گروه بازرگانی دینا پارت“ است.
جناب آقای قصاب، بفرمایید که صنعت قطعه‌سازی خودرو در ایران، الان در چه موقعیتی قرار دارد و تحریمها چه تأثیری بر این بخش از صنعت ما داشته‌است؟
بدون اغراق عرض میکنم که صنعت قطعه‌سازی ایران نمونه‌ی روشن حرکت صنعت ایران به سمت خودکفایی است و امروزه برای تأمین قطعات مورد نیاز خودروهای داخلی در وضعیتی قرار داریم که در کنار تأمین نیاز بازار، کارخانه‌های خودروسازی هم از واردات قطعه بی‌نیاز شده‌اند. تحریمها، چه آنها که از گذشته وجود داشته و چه آنهایی که در چهار سال اخیر به سبب خروج امریکا از برجام اضافه شده؛ مشکلات اقتصادی زیادی را به کشور ما تحمیل کرده؛ ولی این خاصیت را هم داشته که عزم تولیدکنندگان و فناوران ایرانی را برای عبور از موانع جزم کرده و حرکت به سمت بومیسازی و رسیدن به خودکفایی را شتاب بخشیده است. بنا براین قطعه‌سازی ما نه تنها از این موانع آسیب ندیده؛ بلکه با رشد چشمگیری هم همراه بوده؛ به طوریکه امروز، ما 99 درصد از قطعات مورد نیاز خودروهای داخلی را در داخل کشور و با امکانات خودمان تولید میکنیم.
99 درصد یعنی هیچ نیازی به واردات نیست؛ ولی سال گذشته بود که یکی از کارشناسان اعلام کرد 53 قطعه از مجموع قطعات مورد نیاز خودرو، در داخل کشور ساخته نمیشود.
احتمالأ اطلاعات ایشان به روز نبوده. عدد 53 را من هم به خاطر دارم؛ ولی مربوط به تقریبأ 4 سال پیش است. بعد از گشایش‌هایی که با برجام در اقتصاد ما حاصل شد؛ تعدادی قطعه از چین و هند وارد میشد. محصولات چینی و هندی که قیمت تمام شده‌ی آنها کمتر از نمونههای داخلی بود؛ سرعت حرکت صنعت قطعه‌سازی ما را برای مدتی کند کرد. اگر درست به خاطر داشته‌باشم؛ زمانی که به دلیل خروج امریکا از برجام و افزایش تحریمها، ارتباط تجاری با کشورهای چین و هند روز به روز کمتر شد؛ تعدادی از قطعات در همین حدودی که شما گفتید؛ در داخل ساخته نمیشد؛ ولی رفع این کمبود خیلی طول نکشید. با همت سازندگان داخلی و فعالیت واحد صنعتی و تحقیقاتی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، این قطعات به تدریج تولید شد؛ به‌طوری که امروزه واقعأ کشور ما از واردات این قطعات بی‌نیاز شدهاست.
پیشرفت قابل توجهی است که در زمانی کوتاه به دست آمده. رفع موانع و پشتیبانیها چطور انجام شد و آیا این الگو برای شاخه‌های دیگر صنعت و اقتصاد ما قابل استفاده است؟
داخلی‌سازی نیازهای صنعتی کشور، راهبرد اصلی متولیان صنعت کشور است و در سالهای اخیر متخصصان ایرانی با باور کردن توان داخلی و فرصت‌سازی در برابر محدودیت‌های تحریم توانسته‌اند به دانش فنی تجهیزات پیشرفته دست پیدا کنند.
واقعیت این است که حرکت به سمت خودکفایی با سیاستگذاری و ریل‌گذاری دولت، راه‌اندازی شرکت‌های دانشبنیان و بهروز رسانی فناوری‌ها دستکم از دو دهه پیش شروع شده؛ ولی اتفاقی که در این سالها افتاد؛ این بود که استفاده از پتانسیل بنگاههای صنعتی متوسط و کوچک و حمایت از تولیدکنندگان خرد با سرمایه‌گذاری مناسب باعث اشتغالزایی و افزایش تولید شد. امروزه صدها شرکت تأمین‌کننده‌ی مواد اولیه و قطعات خودرو با هزاران نفر نیروی انسانی با بومی سازی فنآوری تولید در حال فعالیت هستند و ارزش تولیدات قطعات صنعتی و قطعات خودرو در کشور سالانه بیش از 10 هزار میلیارد تومان است.
این محصولات از نظر کیفی قابل رقابت با نمونههای خارجی هستند؟
با قاطعیت عرض میکنم که در صنعت قطعه‌سازی ایران، با توسعهی خط تولید، همهی مراحل از ریخته‌گری و ذوب گرفته تا قالب‌سازی، ماشین‌کاری، تکمیل، آزمایش و بازرسی توسط فناوران و صنعتگران ایرانی انجام میشود و محصولات با بالاترین کیفیت جهانی و متناسب با نیاز صنعت خودروسازی به بازار عرضه میشود؛ به‌طوری که نه تنها نیازی به واردات قطعات خودرو نیست، بلکه قطعات استاندارد تولیدی ما به کشورهای روسیه، ترکیه، عراق، سوریه و ایتالیا هم صادر میشود.
در زمینهی فناوری‌های جدید و مواد اولیه چطور؟
در این زمینه هم فعالیت‌های چشمگیری انجام شده است. شرکت‌های دانشبنیان ما بسیار فعالاند و با فناوری‌های جدید در شاخه‌ی “متالورژی پودر” قطعات آهنی و غیرآهنی را با قابلیت بالا و از طریق روش‌های پیشرفته تولید می‌کنند. این روش، فرایند کم‌هزینه‌ای است که در آن پودرهای مختلف با آلیاژهای گوناگون مخلوط میشود و بعد از فشرده‌شدن در قالب، به وسیله‌ی دستگاه پرس شکل میگیرد. هر چند در مقایسه با بخشهای دیگر، این بخش بسیار جوان است؛ ولی پیشرفت خوبی داشته‌ایم و شتاب رشدمان هم قابل توجه است.
به این ترتیب که می‌فرمایید، این صنعت برای توسعهی فناوری و مواد اولیه، ظاهرأ نیازی به “ارز“ برای واردات هم ندارد.
در خصوص مواد اولیه، وضع ما کمی با واردات قطعه‌ی ساخته شده تفاوت دارد. مثلأ در ورقه‌ی بدنه و بخشی از مواد پلیمری هنوز این صنعت ارزبری دارد. در این مسیر هم به سمت خودکفایی در حرکت هستیم. بخشی از پودر مورد نیاز “متالورزی پودر” داخل کشور تولید میشود و مقداری هم وارداتی است. ظرفیت ساخت قالب در ایران برای ساخت بدنه هم به‌تازگی به حدود 900 تن در سال افزایش یافته‌است. در بخش قطعات تزئینی خودرو هم پیشرفت قابل‌توجهی داشتیم و تولید قطعه به مرز خودکفایی رسیدهاست.
با این توضیحات، شما کمبود قطعات خودرو در بازار را تأیید نمی‌کنید؟
ما در سیستم توزیع “دیناپارت” هیچ کمبودی احساس نمیکنیم.منظورتان چه قطعاتی‌است؟
مثلأ قطعات موتور، مثل “بوش و پیستون“ یا قطعات بدنه که خودتان هم به آن اشاره کردید. جسته و گریخته صحبت‌هایی در مورد کمبود شنیده میشود.
من کمبودی احساس نمیکنم. این اشاره‌های جسته گریخته که البته در صحت آنها تردید دارم؛ ممکن است به مشکلاتی در خصوص سیستم توزیع برخی شرکت‌های تولیدکننده مربوط باشد. در سیستم توزیع، ما هیچ گزارش کمبودی از بیش از 100 نمایندگی گروه خودمان دریافت نکردیم. حتی در مورد قطعات بدنه هم ما با راه‌اندازی بخش تولید قطعات بدنه، این کمبود را در مجموعه‌ی قطعات برطرف کردیم و آمادهایم قطعات بدنه را هم با کیفیت بالا و تضمین برند دیناپارت در اسرع وقت توزیع کنیم.
در مورد قطعات موتور، مثلأ بوش و پیستون چطور؟
نه تنها در مورد بوش و پیستون، بلکه در مجموعه‌ی سیستم تولید، بسته‌بندی و توزیع قطعات خودرو، با جرئت عرض میکنم که هر نوع کمبودی شایعه‌ی بی‌اساس است. هیچ کمبودی در زمینهی قطعات خودرو در کشور وجود ندارد . بوش و پیستون هم به اندازه‌ی نیاز موجود است و اگر کمبودی هم گزارش بشود؛ در اسرع وقت میتوانیم به نیاز بازار پاسخ بدهیم. برای اثبات این موضوع و توان سرعت‌بخشی در توزیع این اقلام ، مثلأ در مورد همین بوش و پیستونی که شما مطرح کردید؛ از همکارانم میخواهم؛ هدیه‌ای به ارزش بیش از یک میلیون ریال برای مصرف‌کننده، داخل هر بسته‌ی بوش و پیستون قرار بدهند؛ تا رسیدن این محصول به دست مصرف‌کننده نوعی راستی‌آزمایی باشد؛ برای اینکه از یک طرف حسن نیت ما را نشان بدهد و از طرف دیگر آن اشاره‌های جسته گریخته در مورد کمبودها را هم خنثی کند
ظاهرأ گفتگوی ما سبب خیر شد. جناب آقای جلیل قصاب! از فرصتی که در اختیار ما گذاشتید؛ سپاسگزارم.
من هم از شما تشکر میکنم که با ترتیب دادن این قبیل گفتگوها و رفع سوءتفاهم در مورد اظهار نظرهای غیرکارشناسی، کمک می‌کنید که صنایع در حال شکوفایی کشورمان بی‌دغدغه به کار ادامه بدهند. اجازه بدهید در پایان این گفتگو، مژده بدهم که پیشرفت صنعت قطعه‌سازی کشور ما به جایی رسیده که به یاری خدا، به زودی قطعات مورد نیاز خودروهای خارجی هم که برابر استاندارهای جهانی در ایران تولید شده وارد بازار میشود و با عرضه شدن آنها از این نظر هم به تدریج از واردات بی‌نیاز خواهیم شد.