نحوه محاسبه قیمت محصولات دارویی ها

به گزارش ارزی(Arzee.ir) به نقل از رادیو سهام،

نحوه محاسبه قیمت محصولات دارویی نشان میدهد مداخلات دولت بر داروسازها بسیار شدید است. این گزارش سعی دارد به بررسی این موضوع بپردازد.

• الهه ظفری | ‌تحلیلگر بازار سرمایه

صنعت داروسازی از نظر به‌کارگیری تکنولوژی‌های نوین در جهان رتبه ششم را به خود اختصاص داده است، همچنین بالاترین ارزش‌افزوده به‌ازای هر نفر شاغل را در اختیار دارد. رتبه دوم جهان از نظر میزان تخصیص منابع به بخش تحقیق و توسعه نیز در اختیار این صنعت است.

در حال‌حاضر 330 شرکت در صنعت داروی ایران به‌صورت فعال حضور دارند که در این میان 107 شرکت تولید دارو (32درصد) و 130 شرکت وارد‌کننده محصولات دارویی (39درصد) به‌شمار می‌آیند. 93شرکت فعال نیز هم در بحث تولید و هم واردات (29درصد) فعالیت دارند.‌ تحریم‌های اقتصادی و به دنبال آن عدم سرمایه‌گذاری شرکت‌های خارجی در صنعت داروی ایران و همچین محدود شدن واردات دارو به کشور از مهم‌ترین ریسک‌های این صنعت در سال‌های اخیر بوده است.

ایران در میان کشور‌های جهان از نظر درآمد در بین کشورهای با درآمد متوسط به پایین طبقه‌بندی می‌شود. نسبت کل مخارج بخش سلامت به تولید ناخالص داخلی در کشور حدود 8 درصد است که این مقدار برای جهان در حدود 10 درصد تخمین زده شده است. سهم مخارج دولت در بخش سلامت از کل تولید ناخالص داخلی حدود 6 درصد است که از متوسط منطقه خاورمیانه و شمال‌آفریقا (3/ 5درصد) بیشتر بوده است؛ این رقم در متوسط جهانی حدود 9/ 9 درصد است.

تعداد شرکت‌های داروسازی در کشور به دلیل توجه دولت بر توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان رشد قابل‌توجهی پیدا کرده است، در حالی‌که تنوع محصولات دارویی در ایران نسبت به کشورهای پیشرفته جهان به‌طور ملموسی پایین‌تر است.

یکی از اصلی‌ترین عوامل پایین‌بودن تنوع محصولات دارویی در کشور سهم پایین داروهای اختصاصی یا داروهای نوآورانه در ایران است که از عمده دلایل این موضوع بحث عدم‌مطابقت ایران با دانش روز صنعت، مواد اولیه وارداتی، عدم توسعه زیرساخت‌های سرمایه‌گذاری و سیاست‌های قیمت‌گذاری کنترلی در کشور است.

فرآیند قیمت‌گذاری

قیمت محصولات دارویی در ایران بر اساس قوانین سازمان غذا و دارو تعیین می‌شود و از شیوه قیمت‌گذاری آزاد تبعیت نمی‌کند. قیمت‌گذاری داروها در ایران به این صورت است که ابتدا از سوی صاحب پروانه دارو پیشنهاد قیمت داده می‌شود، سپس قیمت پیشنهادشده با قیمت دارو در کشورهای مرجع (استرالیا، یونان، اسپانیا، پرتغال، ترکیه) و میانگین سایر سازندگان در ایران مقایسه می‌شود.

حداکثر قیمت قابل‌پذیرش برای داروی برند اصلی در گمرک ایران سه‌برابر حداقل قیمت CPT (حداقل قیمت فروش به عمده‌فروش) آن دارو در کشورهای مرجع خواهد بود. حاشیه سود داروهای وارداتی بعد از اضافه کردن عوارض قانونی پرداخت شده توسط واردکننده تا 15درصد برای شرکت تامین‌کننده خواهد بود، ضمن اینکه قیمت داروهای برند در ایران به‌صورت ریالی تعیین خواهد شد و در صورت تغییر نرخ برابری ارز تا 10درصد قابل بازنگری است. شیوه قیمت‌گذاری انواع داروها به‌طور خلاصه در جدول زیر توضیح داده شده است.

شرکت‌های فعال

عمده فعالیت بازار دارویی ایران تحت‌مدیریت چهار هلدینگ اصلی قرار می‌گیرد که تخمین زده می‌شود بیش از 50درصد فروش دارو ایران تحت‌مدیریت آنها است. سرمایه‌گذاری دارویی تامین (تیپیکو) بزرگترین شرکت فعال در صنعت داروی کشور است که از سال 1382 در تمامی حوزه‌های دارویی و زنجیره تامین دارو فعالیت داشته است و همچنین بزرگترین صادر‌کننده محصولات دارویی ایران محسوب می‌شود.

این شرکت دارای 11کارخانه تولید‌کننده محصولات دارویی انسانی است که تولید 27 درصد آنها انحصاری بوده و سهم بازار این محصولات بر اساس آمارنامه دارویی کشور حدود 35درصد است. همچنین این شرکت 40درصد از سهم بازار توزیع داروی کشور را در اختیار دارد.

در رتبه بعدی شرکت کوبل‌دارو با هدف تامین داروهای تخصصی به‌صورت شرکت خصوصی تاسیس شده است. بیشترین فعالیت‌های تولیدی شرکت کوبل‌دارو در زمینه داروهای شیمی‌درمانی، سرطان، قلب و… و کاملا به‌صورت تخصصی است.

شرکت‌های دارو‌سازی دکتر عبیدی، آلماژ دارو و آدورا‌ طب از زیرمجموعه‌های کوبل هستند. سرمایه‌گذاری شفادارو سومین شرکت از این گروه است که عمده مدیریت آن در دست سرمایه‌گذاری ملی ایران (بانک ملی) قرار دارد و در آخر گروه دارویی برکت وابسته به ستاد اجرایی فرمان امام‌ با بیش از 20 شرکت تابعه است. به منظور بررسی وضعیت شرکت‌های تولید‌کننده دارویی از زیرمجموعه دارویی برکت سه شرکت البرز دارو، سبحان دارو و سبحان آنکولوژی مورد بررسی قرار گرفته‌اند.

براساس نمودارهای وضعیت تولید و فروش این شرکت‌ها به‌طور میانگین از نظر تولید مقداری و فروش مقداری نوسانات ماهانه قابل‌توجهی مشاهده می‌شود که با توجه به ماهیت این صنعت طبیعی است، به همین منظور به‌طور میانگین در یک‌سال و نیم گذشته از نظر مقداری شرکت‌ها در میانگین تاریخی خود فعالیت داشته‌اند.

در هر سه شرکت نرخ فروش محصولات در 5ماه نخست امسال نسبت به کل سال گذشته حدودا20 درصد افزایش داشته است که با توجه به افزایش قیمت دلار و تورمی که در بستر اقتصادی با آن مواجه بوده‌ایم این افزایش نرخ جذاب نبوده است که به‌نظر می‌رسد به دلیل نظارت شدید قیمتی بر این صنعت و کنترل بهای تمام‌شده آن توسط مراجع قانون‌گذاری بوده است.