آیا وجود ضامن نقدشوندگی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مهم است؟

یک سرمایه‌گذار، سرمایه‌گذاری نمی‌کند که همینطور پولش را یک جایی گذاشته باشد، بلکه می‌خواهد از آن سود ببرد و مهمتر از سود بردن، بتواند از این سود استفاده کند و در زمان نیاز، مقداری یا همه سرمایه‌اش را نقد کند. صندوق های سرمایه گذاری هم از این قاعده مستثنی نیستند و برخی از آن‌ها برای رفع این مشکل از رکنی به نام ضامن نقدشوندگی برخوردار هستند.

ضامن نقدشوندگی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری چیست؟

ضامن نقدشوندگی یکی از ارکان صندوق های سرمایه گذاری و شخصیتی حقوقی است که کارش از اسمش مشخص است! تامین نقدینگی لازم برای ابطال واحدها و بازگرداندن اصل پول و سود آن به سرمایه‌گذاران به عهده صندوق است، در صورتی‌ که صندوق از عهده پرداخت تمام یا قسمتی از این پول بنا به هر دلیلی بر نیاید این وظیفه ضامن نقدشوندگی است که تمام یا قسمت باقیمانده از مبلغ را پرداخت کند.

ضامن نقدشوندگی یک امتیاز مثبت برای صندوق سرمایه گذاری محسوب می‌شود. چرا که سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند خیالشان از بابت نقد شدن سرمایه‌شان راحت باشد و دغدغه آن را نداشته باشند. البته وجود این رکن از خردادماه سال 92 اختیاری اعلام شد. به این صورت که تا قبل از آن اگر یک صندوق سرمایه گذاری می‌خواست مجوز بگیرد و فعالیتش را شروع کند، باید حتما یک بانک یا موسسه مالی را به عنوان ضامن نقدشوندگی خود معرفی می‌کرد تا مسئولیت نقد کردن واحدهای سرمایه گذاری را به عهده بگیرد، اما در سال 92 درخواست‌هایی برای تاسیس صندوق سرمایه گذاری بدون ضامن، به سازمان بورس ارائه شد. چرا که برخی از متقاضیان تاسیس صندوق سرمایه گذاری، نمی‌توانستند شخصیتی حقوقی را به عنوان ضامن نقدشوندگی خود که دارای شرایط قانونی لازم باشد، جذب کنند. به همین دلیل ساختار صندوق سرمایه گذاری بدون ضامن طراحی و طبق مصوبه‌ای در سال 92، وجود ضامن اختیاری شد.

آیا داشتن ضامن نقدشوندگی مهم است؟

در ابتدا باید بگوییم بین دو مفهوم ضمانت نقدشوندگی و
قابلیت نقدشوندگی تفاوت وجود دارد. ضمانت نقدشوندگی توافقی است که صندوق سرمایه
گذاری با یک بانک یا موسسه مالی انجام می‌دهد تا مسئولیت پرداخت وجوه نقد در قبال
ابطال واحدهای سرمایه گذاری را به عهده گیرد. در صورتی که امکان یا قابلیت
نقدشوندگی به نحوه مدیریت، ارزش گذاری و فروش دارایی‌های صندوق توسط مدیر صندوق برمی‌گردد
و چنانچه درست انجام شود، صندوق با مشکل تامین وجوه نقد مواجه نخواهد شد. بنابراین
شاید وجود رکن ضامن نقدشوندگی یک پوئن مثبت برای صندوق باشد، اما عدم وجود آن هم
مشکلی ایجاد نمی‌کند.

زمانی که در سال 92 پیشنهاد تاسیس صندوق‌های بدون ضامن مطرح شد، سازمان بورس و اوراق بهادار با بررسی سابقه فعالیت صندوق های سرمایه گذاری از زمان تاسیس آن‌ها، یعنی از سال 87 تا 92، به این نتیجه رسید که مدیران صندوق‌ها در هر شرایطی از بازار توانسته‌اند نقدینگی لازم برای ابطال واحدهای سرمایه گذاری را فراهم کنند و هیچ‌گاه دست به دامان ضامن نقدشوندگی خود نشده‌اند. بنابراین با ایجاد صندوق های سرمایه گذاری بدون ضامن نقدشوندگی موافقت کرد.

هرچند وجود ضامن نقدشوندگی به عنوان یکی از ارکان صندوق
سرمایه گذاری باعث ایجاد امنیت روانی و اطمینان خاطر سرمایه‌گذاران می‌شود و سرمایه‌داران
به اعتماد نام بانکی که ضمانت نقدشوندگی صندوق را به عهده گرفته، وارد آن می‌شوند؛
اما وجود این رکن باعث تحمیل هزینه‌های اضافی به صندوق می‌شود. این هزینه‌ها به دو
بخش هزینه‌های مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می‌شوند. هزینه‌های مستقیم هزینه‌هایی
هستند که هر صندوق سرمایه گذاری از محل دارایی‌های صندوق به رکن ضامن نقدشوندگی
پرداخت می‌کند و باعث بالا رفتن هزینه‌های صندوق و کاهش بازدهی آن می‌شود. دیگری
هزینه‌های غیرمستقیم هستند که با الزامی شدن این رکن، تمام مجموعه صندوق های
سرمایه گذاری تحت تاثیر قرار می‌گیرند، به این ترتیب تقاضای راه اندازی صندوق های
سرمایه گذاری کاهش می‌یابد و ظرفیت‌های موجود اشخاص حقوقی که می‌توانند در قالب
دیگر ارکان صندوق فعالیت کنند، بلا استفاده می‌ماند.

ساز و کار صندوق‌های سرمایه‌گذاری بدون ضامن نقدشوندگی

برای صندوق های سرمایه گذاری بدون ضامن نقدشوندگی، ساز و کار مدونی طراحی شده تا بر عملکرد مدیر صندوق نظارت شود. مدیر صندوق موظف است تمام تلاشش را برای نقد کردن دارایی‌های صندوق و تامین نقدینگی لازم انجام دهد. این ساز و کار در اساسنامه صندوق‌های بدون ضامن بیان شده و معمولا در ماده 20ام اساسنامه به همراه دو تبصره نوشته شده است.

نتیجه‌گیری

ضامن نقدشوندگی یکی از رکن‌های مهم در صندوق های سرمایه گذاری است، چرا که باعث جلب اعتماد سرمایه‌گذاران می‌شود و سرمایه‌داران، با اعتماد به نام بانکی که مسئولیت تامین نقدینگی آن صندوق را به عهده گرفته، پولشان را وارد صندوق می‌کنند. با این حال تجربه مدیریت صندوق های سرمایه گذاری نشان داده که صندوق‌ها می‌توانند بدون این رکن هم نقدینگی لازم را فراهم کنند و از این جهت مشکلی نداشته باشند. اگر بدنبال شروع سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستید سوالات خود را با وب سایت ارزی(Arzee.ir) در میان بگذارید.