اخزا چیست ؟ با اسناد خزانه اسلامی بیشتر آشنا شوید.

اگر شرایط اقتصادی کشور را در نظر بگیریم؛ در حال حاضر اوراق خزانه اسلامی یکی از جذاب‌ترین ابزارهای مالی در سرمایه گذاری به حساب می‌آیند. این اوراق با بازدهی‌ خوبی که دارند مورد توجه سرمایه گذاران قرار گرفته‌اند. اما اسناد و اوراق خزانه اسلامی چگونه اسنادی هستند و چطور می‌توان با استفاده از آن‌ها به سود مناسبی دست پیدا کرد؟

برای پاسخ به این سوالات در ادامه مطلب با ما همراه باشید.

اسناد خزانه اسلامی یا اخزا چیست؟

اسناد خزانه در زیر مجموعه اوراق بهادار قرار می‌گیرند. این اسناد نشانه و تعهد دولت به بازپرداخت مبالغ اسمی، در آینده هستند. به زبان ساده‌تر، اخزا همان اسناد و اوراق بهاداری است که دولت می‌تواند از آن‌ها به جای پرداخت نقدی بدهی‌های خود استفاده کند. دولت با واگذاری این اسناد به قیمت اسمی و سر رسید معین به طلبکاران غیردولتی بدهی‌های خود را تصفیه می‌کند. با این روش کسری بودجه دولت‌ها تامین خواهد شد.

اسناد خزانه اسلامی از چه میزان اعتبار برخوردار هستند؟

زمانی که شما اقدام به خرید اخزا می‌کنید، دولت را طرف حساب خود قرار داده‌اید. به همین جهت اسناد خزانه از جمله معتبرترین و بدون ریسک‌ترین اوراق هستند. دقت و قاعده‌مندی این اوراق به اندازه‌ای است که گاهی دولت به جای پرداخت حقوقِ کارمندان خود، از اوراق بدهی استفاده می‌کند. علاوه بر این، بانک مرکزی به عنوان ضامن وارد گود شده و اگر در محال‌ترین حالت ممکن، دولت در پرداخت بدهی خود ناتوان باقی ماند، بانک این بدهی را به صورت تضمینی پرداخت خواهد کرد. پرداخت مبلغ اسمی اوراق خزانه اسلامی در اولویت امور دولت قرار دارد و تعهدنامه آن با امضای وزیر امور اقتصاد و دارایی مزین شده است.

ریسک نقدشوندگی اخزا

از آن جایی که اخزا قابلیت بالایی در معاملات فرابورس داشته و روزانه حجم زیادی از این اوراق، مورد داد و ستد قرار می‌گیرند، اوراق خزانه اسلامی ریسک نقدشوندگی پایینی خواهند داشت. با این حساب سرمایه‌گذارن در هر زمانی که بخواهند قادر به معامله اسناد خود خواهند بود. تنها ریسکی که می‌توان برای این اسناد در نظر گرفت، ریسک نوسانات قیمتی است؛ چرا که قیمت این اسناد بر اساس میزان عرضه و تقاضا تعیین خواهد شد.

اخزا، اوراقی با ماهیت بدهی

برای آن که بیشتر با مفهوم اخزا ارتباط برقرار کنیم، خوب است با معنای اوراق بدهی هم آشنایی داشته باشیم. همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، اخزا از لحاظ ذاتی و بالقوه، نوعی اوراق بدهی به حساب می‌آید. دولت که منتشر کننده این گونه اوراق است، با انتشار اوراق، بدهی خود را عقب می‌اندازد. اخزا هم که یکی از انواع اوراق بدهی به حساب می‌آید، طی ساز و کاری و برای مدتی بدهی دولت را به تعویق خواهد انداخت.

چگونه از طریق خرید اخزا سود کنیم؟

ماهیت اخزا به گونه‌ای است که دولت آن‌ها را زیر قیمت اسمی به فروش می‌گذارد؛ بنابراین خریدارانی که اخزا را تهیه کرده‌ باشند، می‌توانند در زمانِ سر رسید، این اسناد را با قیمت اسمی به فروش برسانند. بنابراین سود اسناد خزانه اسلامی، در هنگام فروش و از طریق تفاوت قیمت زمان خرید و فروش حاصل خواهد آمد. دوره زمانی این اوراق کمتر از یک سال است.

این نکته را هم در نظر داشته باشید که اگر اوراق را در زمان انتشار نخریده باشید، با فرارسیدن سررسید، سود کمتری عایدتان خواهد شد. با هر چه کمتر شدن گپ زمانی، در میان زمان خرید و فروش، مجبور خواهید شد، اوراق را با قیمت بالاتری تهیه نمایید. به همین دلیل سود عایدی نهایی شما پایین‌تر خواهد آمد.آشنایی با انواع تکنیک‌‌ها، اصطلاحات و ابزارهای بورسی، در مقاله آموزش بورس

به عنوان مثال : فرض کنید قیمت اسمی اخزا 200.000 تومان است، اما دولت همین اسناد را با قیمت 80.000 تومان عرضه کرده است. سر رسیده این اوراق 10 ماهه است و این یعنی شما می‌توانید پس از گذشت 10 ماه، با فرا رسیدن زمان سررسید، اوراق خود را با قیمت اسمی بازار، یعنی 200.000 تومان بفروشید. حالا شما از این معامله 10 ماهه، 20.000 تومان سود کرده‌اید.

برای به دست آوردن درصد سود از فرمول زیر استفاده کنید:

(قیمت خرید * 100)/ سود حاصل از فروش= درصد سود

محاسبه سود اخزا

برای آن‌ که بدانید پس از خرید اسناد خزانه اسلامی و با فرا رسیدن زمان سررسید، چه مقدار سود عایدتان خواهد شد؛ کافی است به سایت فرابورس، به آدرس https://www.ifb.ir/ytm.aspx مراجعه کنید. در کادر خاکستری رنگ این صفحه، نماد اخزا مورد نظر خود را انتخاب کرده، قیمت پایانی و تاریخ سررسید خود را وارد کنید. سپس با کلیک بر روی کلید “محاسبه”، نرخ موثر بازده تا سررسید(YTM) و نرخ موثر بازده تا بازخرید(YTC) محاسبه خواهد شد.

علاوه بر این اطلاعات بیشتری در باکس پایین صفحه برای سرمایه‌گذاران به نمایش درخواهد آمد.

نحوه خرید اخزا

اگر قصد خرید اوراق خزانه اسلامی را می‌دارید، می‌توانید از طریق بازار فرابورس این اسناد را خرید و فروش کنید. کارگزارانی که عضو فرابورس هستند، به شما در اقدام خرید یا فروش کمک خواهند کرد. برای شناخت این وراق باید بدانید که نماد آن‌ها را همراه با عددی که نشان‌ دهنده زمان سررسید است، منتشر می‌کنند. به عنوانه نمونه منظور از “خزانه اسلامی” 991010 به معنای تاریخ سررسید 10 دی ماه سال 1399 است.

دیگر مزیت‌های اسناد خزانه اسلامی

اوراق خزانه اسلامی به دلیل سود بدون ریسک، بدون تهدید، تضمینی و دیگر مزایای مختلف، مورد توجه دولت، پیمانکاران و خریدارن بسیاری قرار دارد. علاوه بر این، اخزا از مزیت‌های جذاب دیگری هم برخوردار است که در ادامه به تفکیک، به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت:

1.  اخزا یک امتیاز بزرگ برای دولت به حساب می‌آید؛ چرا که با استفاده از آن بدهی‌های خود را با سرعت بیشتری پرداخت کرده و حقوق افراد و پیمانکاران را تصفیه می‌کند.
2. اسناد خزانه اسلامی می‌تواند کسری‌های به وجود آمده در بودجه دولت را تامین کند.
3. بانک مرکزی با بهره مندی از اوراق خزانه اسلامی، به عنوان ابزاری موثر، سیاست‌های پولی خود را اجرا کرده و حجم نقدشوندگی را تنظیم می‌کند.
4. بزرگ‌ترین دغدغه فعالان بازارهای مالی در مورد اخزا، نگرانی از بابت اجرا نشدن تعهدات دولت، در زمان سررسید است. دولت هم برای رفع این دغدغه و تضمین تعهدات، اولویت اخزا را هم ردیف با پرداخت حقوق و مزایای کارمندان خود قرار داده است.

 یکی دیگر از با اهمیت‌ترین ویژگی‌های اخزا، قدرت نقدشوندگی این اسناد است. همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم؛ اسناد خزانه اسلامی به دلیل مزایای فراوان، همیشه بازاری داغ داشته و حجم معاملات آن‌ها در بازار فرابورس کم نیست؛ به همین سبب افرادی که اخزا را در اختیار دارند، می‌توانند در زمان نیاز، اسناد خود را به پول نقد تبدیل کنند.معمولا معاملات رایج در بازار بورس با هزینه مالیات همراه هستند؛ اما اخزا یا همان اسناد خزانه اسلامی از پرداختِ مالیاتِ معاملات و دیگر درآمدها معاف هستند.