آیا می‌توان با قیمت کنسول‌های نسل نهمی سیستم گیمینگ قوی‌تر خرید؟

اگر چند سال پیش از ما می‌پرسیدند که آیا می‌شود با قیمت کنسول‌های نسل هشتم یک کامپیوتر گیمینگ قدرتمندتر خرید، جواب به شکل اجتناب‌ناپذیری به نفع سیستم‌های شخصی تمام می‌شد. اما مایکروسافت و سونی با سخت‌افزار جدید و قدرتمند کنسول‌های خود همه معادلات بازار را بهم ریخته‌اند و حال شاید تهیه یک پی‌سی با خروجی کنسول‌های نسل نهمی ایکس‌باکس سری ایکس و پلی‌استیشن ۵ کاری چالش‌برانگیز و حتی غیر ممکن باشد.

در این مقاله به بررسی مختصر سخت‌افزار این دو کنسول می‌پردازیم و سعی می‌کنیم تا معادل آن را با حداقل بودجه برای رایانه‌های شخصی شبیه‌سازی کنیم.

نگاهی به سخت‌افزار نسل هشتم

با اینکه آغاز نسل هشتم با جو رسانه‌ای جهش گرافیکی عظیم و جلوه‌های بصری فوتورئالیست (واقع‌گرایانه از لحاظ بصری) همراه بود، سخت‌افزار پلی‌استیشن ۴ و ایکس‌باکس وان به هیچ‌وجه نتوانستند به موازات با پیشرفت‌های عصر خود به جلو حرکت کنند. در یک مقایسه ساده با کنسول‌های نسل نهم، اگر هر ترافلاپس (عملیات شناور در ثانیه) را یک واحد قدرت صرف در نظر بگیریم، پلی‌استیشن ۴ با ۱.۸۴ ترافلاپس و ایکس‌باکس وان با ۱.۳۱ در مقابل پلی‌استیشن ۵ با ۱۰.۳ ترافلاپس و ایکس‌باکس سری ایکس با ۱۲ ترافلاپس هیچ حرفی برای گفتن ندارند.

از طرفی باید در نظر گرفت که وان و فور از نسل چیپ‌های ۲۸ نانومتری بودند. این در حالیست که تنها با گذر ۷ سال، هر دو شرکت سونی و مایکروسافت با همکاری ای‌ام‌دی‌ (AMD) در طراحی کنسول‌های جدید خود از معماری ۷ نانومتری بهره برده‌اند که توان مصرفی و بازدهی دستگاه را تا حد قابل‌توجهی برای هرکدام از این نقاط شناور بالا می‌برد.

اما بیایید هیجان خود را در مورد کنسول‌های نسل نهم برای قسمت‌های پایین‌تر مقاله حفظ کنیم و برگردیم سر موضوع قدرت پردازشی ۱.۸۴ و ۱.۳۱ ترافلاپسی کنسول‌های نسل هشتم. اگر بخاطر داشته باشید، حتی بازی‌های جدید در سال‌های آغازین نسل هم نمی‌توانستند وعده رزولوشن فول‌ اچ‌دی (۱۰۸۰p) را برای بسیاری از بازی‌ها عملی کنند. ایکس‌باکس وان به سادگی بسیار ضعیف‌تر از آن چیزی بود که بازیسازان بتوانند با بهینه کردن بازی‌های خود به چنین خروجی موردانتظاری دست پیدا کنند. با اینکه کنسول سونی به شکل قابل‌توجهی قوی‌تر بود و حتی از نظر حافظه هم از پهنای باند ۵۵۰۰ مگاهرتز GDDR5 بهره می‌برد، پلی‌استیشن ۴ در سال‌های آینده نتوانست به خوبی از پس نیازهای بازی‌سازان شرکت‌های مختلف بر بیاید.

گاف بزرگ یوبی‌سافت اولین اشتباه سازندگان در سنجیدن قدرت واقعی سخت‌افزارهای نسل هشت بود. مسلما به هیچ‌وجه نمی‌شود باگ‌ها و مشکلات فنی متعدد بازی Assassin’s Creed: Unity را توجیه کرد، اما از طرفی نمی‌توان منکر شد که یکی از دلایل اصلی ضعف عملکرد بازی سخت‌افزار کنسول‌ها و دست بالا گرفتن آن‌ها توسط شرکت سازنده بود. افتضاح عرضه بازی Unity باعث شد تا همه سازندگان باری دیگر نگاهی به معماری کنسول‌های نسل هشتمی بیندازند و از این به بعد بازی‌های خود را به شکلی بهینه‌تر برای آن بسازند.

ویچر ۳ که قرار بود در سال ۲۰۱۴ عرضه شود بخاطر همین مسئله تاخیر خورد تا سی دی پراجکت بتواند تغییرات اساسی در گرافیک بازی تحسین‌شده و محبوب خود ایجاد کند. حتی بعد از عرضه این اثر که به جرات از بهینه‌ترین بازی‌های نسل هشتم بود، کنسول‌های سونی و مایکروسافت نتوانستند عملکرد ثابتی در صحنه‌های مختلف بازی ارائه دهند و در لحظات بی‌شماری نرخ فریم بر ثانیه تا ۲۴-۲۵ می‌رسید که تقریبا تجربه بازیکنان را به کل مختل می‌کند.

مسلما با گذر زمان و درک عمیق‌تر از معماری این کنسول‌ها و جزییات فنی آن‌ها، سازندگان توانستند آثار بهینه‌تری به بازار عرضه کنند اما در سراسر مسیر، این تقلا با فداکاری‌هایی همراه بود که جلوی پتانسیل واقعی بازی‌ها را از نظر بصری و فنی می‌گرفت. از همین جهت کاربران کامپیوترهای شخصی می‌توانستند با در نظر گرفتن یک کارت گرافیک میان‌رده چون GTX 1050 Ti که با قیمت ۱۳۰ دلار در بازار عرضه شد و در نظر گرفتن یک رم ۸GB و پردازنده چهارهسته‌ای از نسل پنجم اینتل به راحتی یک خروجی مشابه با کنسول‌های نسل هشتم دریافت کنند که قیمت آن از کنسول‌های ۴۰۰ و ۵۰۰ دلاری بسیار کمتر بود. از طرفی با همسان کردن بودجه و هزینه‌ی ۳۰۰ دلار برای کارت گرافیک می‌توانستیم با GTX 970 قدرتی دو برابر به نسبت کنسول پلی‌استیشن ۴ داشته باشیم.

کارت GTX 970 هنوز هم توانایی اجرای بسیاری از بازی‌های روز را با بالاترین تنظیمات و رزولوشن ۱۰۸۰p و فریم ریت ۳۰ دارد، حال آنکه بیشتر بازی‌های نسل هشت از سال ۲۰۱۶ به اینور برروی پلی‌استیشن ۴ یا ایکس‌باکس وان با تنظیمات مدیوم و های بهینه شدند.

کنسول‌های میان‌نسلی

قدرت کنسول‌های پایه نسل هشتم به قدری دست و پا گیر بود که سونی و مایکروسافت برای اولین بار در تاریخ صنعت بازی‌های ویدیویی دست به توسعه کنسول‌های میان‌نسلی زدند. البته این استراتژی از همان ابتدا هم با انتقادهای فراوانی همراه شد. وجود چند کنسول در هر نسل نه تنها زحمت ساخت بازی‌های مختلف را برای آن‌ها بیشتر می‌کند، بلکه دقیقا قدمی در خلاف جهت فلسفه‌ی یک‌دست بودن بازی‌ها برروی کنسول‌ها است.

همچنین شایان ذکر است که طبق گزارش‌های منتشر شده، از هر ۵ کنسول پلی‌استیشن ۴ به فروش رفته، تنها یکی از آن‌ها نسخه میان‌نسلی یعنی Pro بوده است. این یعنی قریب به ۸۰ درصد مخاطبان کنسول پایه را خریداری کرده‌اند و هم‌اکنون هم از آن برای اجرای بازی‌های خود استفاده می‌کنند.

اصلا بعید نیست که مایکروسافت و سونی سیاست ساخت کنسول‌های میان‌ نسلی را در آینده نیز ادامه دهند، اما با در نظر گرفتن موفقیت نه چندان قابل‌توجه آن‌ها و همچنین قدرت حیرت‌انگیز کنسول‌های نسل نه شاید گزینه عاقلانه‌تر این باشد که تمرکز خود را صرف توسعه و رسیدگی به خود API این کنسول‌ها کنند.

جهش خارق‌العاده در نسل ۹

از حافظه جامد شخصی‌سازی‌شده ۱ ترابایتی گرفته تا پردازنده‌های هشت هسته‌ای Zen 2 ای‌ام‌دی که با فرکانس بالای ۳.۵ گیگاهرتز طراحی شده‌اند، پلی‌استیشن ۵ و ایکس‌باکس سری ایکس یک غول سخت‌افزاری به حساب می‌آیند. همچنین قدرت واحد پردازش گرافیکی این کنسول‌ها بر اساس نسل جدید کارت‌های RDNA 2 ساخته شده و با نقطه شناور ۱۰.۳ و ۱۲ ترافلاپسی توانایی اجرای بازی‌های روز را در رزولوشن ۴K و فریم ریت ۶۰ دارد.

با یک حساب سرانگشتی به این نتیجه می‌رسیم که حتی با در نظر گرفتن فروش عمده، نمی‌توان قیمت بسیار معقول کنسول‌های نسل نهمی را توجیه کرد. این سیستم‌ها به قدری قدرتمند هستند که صرفا واحد پردازنده گرافیکی و حافظه جامد آن‌ها چیزی حدود ۴۰۰ دلار آب می‌خورد. حال پردازنده هشت هسته‌ای، رم ۱۶ گیگابایتی، سیستم تهویه و کیسینگ و… را به این معادله اضافه کنید تا متوجه شوید که چقدر پلی‌استیشن ۵ و ایکس‌باکس سری ایکس به نسبت کارایی خود به‌صرفه و ارزان هستند.

یک دلیل عمده این قضیه را می‌توان به سیاست درازمدت مایکروسافت و سونی نسبت داد. شکی نیست که این دو شرکت بزرگ هم‌اکنون برروی فروش هر کنسول خود در بازار ضرر می‌دهند، اما سود واقعی این صنعت از خرید بازی‌ها، قرارداد میان بازی‌سازان و فروشندگان و درصدی که این دو شرکت در این میان دریافت می‌کنند و همچنین سرویس‌هایی چون PS Now و Xbox Game Pass تامین می‌شود. البته می‌توان انتظار داشت که در ادامه و با ورود چیپ‌های ۴ نانومتری سامسونگ و TSMC به بازار قیمت تولید این کنسول‌ها ارزان‌تر شود و به سوددهی برسد اما در حال حاضر به جرأت می‌توان ادعا کرد که در حالت منطقی کنسول‌های نسل نهمی باید در محدوده ۷۰۰ تا ۸۰۰ دلار قیمت‌گذاری می‌شدند.

حال با در نظر گرفتن همه این ویژگی‌های تحسین‌برانگیز در معماری کنسول‌های جدید، آیا می‌توان مثل نسل گذشته به فکر سیستمی بود که بتواند با همان بودجه به رقابت با آن‌ها بپردازد؟

سیستم معادل

با در نظر گرفتن اینکه قدرت پردازشی پلی‌استیشن ۵ معادل یک کارت RTX 2070 از انویدیاست و کارت RTX 3060 نسل جدید هم با آن برابری می‌کند، می‌توانیم به سراغ جمع کردن سیستم معادل خود برویم.

در حال حاضر به علت کمبود نیم‌رسانا در بازار جهانی و همچنین جنون استخراج رمزارزهای دیجیتال (که عمدتاً با کارت گرافیک انجام می‌شود) قیمت جی‌پی‌یوها چندبرابر شده است. اما با توجه به اینکه مشکل کمبود نیم‌رسانا به زودی حل می‌شود و ماینرها هم با کاهش قیمت بیت‌کوین کم کم از خیر این کارت‌ها می‌گذرند، می‌توان انتظار داشت که قیمت‌ها آرام آرام به حالت طبیعی خود بازگردد. همین اقدام کشور چین در محدود کردن استخراج رمزارز باعث شده تا کارت گرافیک در این کشور طی چند روز با ۵۰ درصد کاهش قیمت مواجه شود.

در مرحله دوم باید یک پردازنده انتخاب کنیم تا از پس نیازهای بازی‌های روز و همچنین قدرت کارت گرافیک برآید. در اینجا باید در نظر داشته باشید که معماری پردازنده کنسول و I/O آن و ارتباطش با دیگر اجزا تفاوت قابل‌توجهی با استریم اطلاعات در کامپیوترهای شخصی دارد. پس برای شبیه‌سازی قدرت این کنسول‌ها نیازی به انتخاب پردازنده‌های پرزرق و برق نیست چرا که بیشتر به درد کارهای نرم‌افزاری سنگین می‌خورند.

یک پردازنده Ryzen 3 3100 با چهار هسته و هشت ترد که با فرکانس پایه ۳.۶ گیگاهرتز در بازار موجود است و تا ۳.۹ گیگاهرتز بالا می‌رود به راحتی از پس چالش ما برخواهد آمد. در ادامه به یک رم ۱۶GB و همچنین حافظه جامد ۱ ترابایتی از نوع NVMe نیاز خواهیم داشت. مسلما کاربرهای پی‌سی در انتخاب دیگر اجزای این سیستم شخصی مثل پاور، کیس، مادربرد و… آزادی عمل بسیاری دارند اما در اینجا سعی کرده‌ایم تا با انتخاب قطعاتی بهینه و ارزان از پس چالش ساخت یک سیستم ۵۰۰ دلاری با قدرت خروجی کنسول‌های نسل نهم بر بیاییم.

همان‌طور که می‌بینید حتی با یک سیستم جمع‌وجور و بهینه هم نمی‌توان قدرت کنسول‌های نسل نهمی مایکروسافت و سونی را با همان قیمت شبیه‌سازی کرد. سیستم انتخابی ما از جهات بسیاری نزدیک به پلی‌استیشن ۵ و ایکس‌باکس سری ایکس است و حتی می‌تواند در بعضی بازی‌ها از آن‌ها پیشی بگیرد. اما در نهایت می‌بینیم که از نظر قیمتی به زعم پردازنده قوی، کارت گرافیکی نسل جدید و همچنین حافظه SSD حداقل ۳۰۰ دلار با معادل کنسولی خود فاصله دارد.

بدیهی‌ست که ارتقا دادن قطعات برای شخصی که هم‌اکنون هم سیستم مناسبی دارد منطقی‌تر است. مثلا اگر سیستم شما از پردازنده‌های Zen ای‌ام‌دی و حتی نسل ششم اینتل برخوردار باشد، ارتقا دادن کارت گرافیک به تنهایی و با هزینه ۳۲۰ دلار (که در اجرای بازی‌ها روی سیستم‌های شخصی حرف اول را می‌زند) گزینه معقول‌تری خواهد بود و قدرتی مشابه کنسول‌های نسل نهم شبیه‌سازی خواهد کرد.

اما در نهایت می‌توان گفت که تصمیم به صرفه‌تر به نیازهای هر کاربر بازمی‌گردد. با توجه به اینکه کامپیوترهای شخصی استفاده‌های چندمنظوره دارند، شاید در نهایت این انتخاب قابل‌تامل‌تری برای بسیاری از کاربران باشد. بااین‌حال، خیل عظیمی‌ از بازیکنان صرفا کنسول را برای بازی کردن می‌خواهند و از طرفی نمی‌خواهند آثار انحصاری فوق‌العاده این پلتفرم‌ها را از دست بدهند. پس اگر می‌خواهید بین کنسول‌ها و سیستم گیمینگ انتخاب کنید، متغیرهای این تصمیم کاملا وابسته به نیازهای درازمدت شما هستند.