آشنایی جامع و کامل با قرارداد آتی صندوق طلا

در مقاله آموزشی “قرارداد آتی (Future Contract) چیست؟” به معرفی کامل بازار آتی پرداخته ایم. برای فهم بیشتر قرارداد آتی صندوق طلا بهتر است آن مقاله را حتما بخوانید. در اینجا ابتدا به طور خلاصه مروری بر تعریف قرارداد آتی خواهیم داشت و سپس به سراغ قرارداد آتی صندوق طلا خواهیم رفت.

کامل ترین اطلاعات درباره قرارداد آتی صندوق طلا را در این مطلب با هم مرور می کنیم و به سوالات زیر پاسخ خواهیم داد:

• – قرارداد آتی کالا چیست و چه کاربردی دارد؟
• – مثالی برای درک بهتر مفهوم قرارداد آتی
• – قرارداد آتی صندوق طلا چیست؟
• – دارایی های موجود در بازار آتی بورس کالا
• – چرا قرارداد آتی صندوق طلا شکل گرفت؟
• – ابزارهای سرمایه گذاری طلا در بورس کدامند؟
• – قرارداد آتی صندوق طلا برای چه کسانی مناسب است؟
• – مزایای قرارداد آتی صندوق طلا چیست؟
• – قرارداد آتی صندوق طلا چه مشخصاتی دارد؟
• – اهرم مالی در قرارداد آتی صندوق طلا چند است؟
• -چرا صندوق پشتوانه طلای لوتوس به عنوان دارایی پایه قرارداد آتی صندوق طلا انتخاب شده است؟
• -نحوه ورود به معاملات قرارداد آتی صندوق طلا چگونه است؟

قرارداد آتی کالا چیست و چه کاربردی دارد؟

بازار آتی یکی از جذاب ترین ابزارهای مشتقه در بورس کالا می باشد. فلسفه وجودی بازار آتی پوشش ریسک قیمت محصولی ست که به عنوان دارایی پایه در نظر گرفته شده است.

دلیل جذابیت بازار آتی علاوه بر پوشش ریسک و راحت شدن خیال تولیدکننده و مصرف کننده از نوسانات قیمت، وجود اهرم در معاملات، تضمین انجام معامله از طرف سازمان بورس، نقدشوندگی مناسب و استاندارد بودن دارایی پایه می باشد.

اما در قرارداد آتی چه چیزی رخ می دهد؟ در یک قرارداد آتی هر دو طرف فروشنده و خریدار متعهد می شوند که در یک تاریخ معین، محصول مشخصی را با قیمتی که الان با هم توافق می کنند مبادله نمایند.

مثالی برای درک بهتر مفهوم قرارداد آتی

فرض کنید می خواهیم روی محصول “گندم” قرارداد آتی ایجاد کنیم. در این مثال کشاورزی که گندم تولید می کند به عنوان فروشنده و نانوایی که گندم را مصرف می کند به عنوان خریدار حاضر می شوند. قیمت گندم هم از قرار هر کیلو 1000 تومان تعیین شده و سررسید آن هم 28 تیرماه 1400 می باشد.

در این حالت خریدار (نانوا) متعهد می شود که مبلغ مقدار کالای خریداری شده را در انتهای سررسید به فروشنده پرداخت کند.

از طرف دیگر فروشنده (کشاورز) نیز قول می دهد که مقدار مشخصی از کالای خود را که فروخته است در همان تاریخ به قیمت توافق شده بفروش برساند. این دو عهد از طرف خریدار و فروشنده فارغ از نوسانات قیمت کالا در بازار آزاد می باشد و به همین دلیل است که خیال خریدار و فروشنده از بالا و پایین شدن قیمت آسوده می شود.

حال نکته جالب اینجاست که در زمان عقد قرارداد آتی، پولی رد و بدل نمی شود. اتفاقی که می افتد این است که وجه معامله در آینده از جیب خریدار به جیب فروشنده می رود و کالای مورد نظر هم از انبار فروشنده به خریدار تحویل می گردد.

برای تضمین ایفای تعهدات فقط درصد مشخصی از قرارداد آتی به عنوان وجه تضمین از طرف خریدار و فروشنده پرداخت می شود تا هر دو طرف معامله به قرارداد پایبند بمانند. در صورتی که یک طرف مایل نباشد به تعهد خود عمل کند و بخواهد قرارداد را فسخ کند مبلغی را تحت عنوان جریمه نکول پرداخت خواهد کرد.

تابلو معاملات قراردادهای آتی

تفاوت قرارداد آتی با دیگر ابزار بازار مشتقه یعنی قرارداد اختیار معامله در این است که در قرارداد آتی هر دو طرف معامله، چه خریدار و چه فروشنده متعهد می شوند که به معامله خود پایبند باشند؛ در حالی که در قرارداد اختیار معامله تعهد دوطرفه برای معاملات وجود ندارد و فقط فروشنده متعهد خواهد بود.

قرارداد آتی صندوق طلا

حالا که با تعریف قرارداد آتی آشنا شدیم به بحث ” قرارداد آتی صندوق طلا” می پردازیم. در ادامه مطلب به بررسی مفاهیم پایه در رابطه با قرارداد آتی صندوق طلا خواهیم پرداخت و سولات مهم در این خصوص را جواب می دهیم.

قرارداد آتی صندوق طلا چیست؟

قرارداد آتی صندوق طلا یک ابزار مالی جدید در بورس کالا می باشد که برای معامله روی واحدهای صندوق طلا ایجاد شده است.

از زمانی که معاملات قرارداد آتی سکه در بورس کالا متوقف شد، همه حجم معاملات بازار آتی به محصولات کشاورزی نظیر زعفران و پسته و زیره سبز محدود شد.

از ابتدای سال 97 فقط محصولات کشاورزی در بازار آتی معامله می شدند تا اینکه در نیمه اسفند سال 99 قرارداد آتی نقره هم پا به میدان گذاشت تا فلزات گرانبها هم بار دیگر در بازار آتی رخ نشان دهند.

چهار ماه بعد از قرارداد آتی نقره، راه برای ورود طلا هم به بازار آتی هموار شد اما این بار به جای سکه از صندوق طلا استفاده شد.

در نیمه تیرماه سال 1400 اولین معامله قرارداد آتی صندوق طلا در بورس کالا کلید خورد.

فایل پی دی اف امیدنامه

دارایی های موجود در بازار آتی بورس کالا

قرارداد آتی صندوق طلا ششمین گروه دارایی در بازار آتی بورس کالا به شمار می آید.

دیگر گروه های دارایی  در بازار آتی بورس کالا شامل گروه های جدول زیر است.

جدول گروه دارایی بازار آتی بورس کالا

در ادامه این مقاله آموزشی قصد داریم تا شما را بیشتر با قرارداد آتی صندوق طلا آشنا کنیم. اگر می خواهید در بازار آتی صندوق طلا فعالیت کنید، حتما تا پایان این مطلب همراه ما باشید.

چرا قرارداد آتی صندوق طلا شکل گرفت؟

در بورس های معتبر و بزرگ جهان، همواره بر روی صندوق های سرمایه گذاری، قراردادهای آتی یا اختیار معامله راه اندازی می شود تا ابزاری برای پوشش ریسک در صندوق ها به کار بیاید.

برای راه اندازی و تداوم موفقیت آمیز یک قرارداد آتی باید حتما این 2 مورد وجود داشته باشد.

بازار نقدی قدرتمند – نوسان مطلوب قیمت دارایی پایه

اگر یکی از این دو شرط مهم برای قرارداد آتی وجود نداشته باشد یا پس از مدتی از بین برود، افزایش حجم و عمق معاملات آن قرارداد آتی با مشکل مواجه می شود و امکان ادامه قرارداد وجود نخواهد داشت.

بهترین گزینه برای قراردادهای آتی، ابزار های مالی مبتنی بر طلا یا سکه طلا می باشد. چراکه قیمت طلا در ایران با توجه به دو متغیر اصلی یعنی نرخ ارز و قیمت اونس جهانی طلا تحت تاثیر قرار می گیرد. به علاوه با توجه به اینکه معمولا حداقل یکی از این دو متغیر نوسانات بالا و قابل توجهی دارند ، شاهد ایجاد بازار نقد قدرتمندی در داخل کشور هستیم. بنابراین راه اندازی قرارداد آتی روی واحدهای سرمایه گذاری صندوق طلا که یکی از ابزارهای سرمایه گذاری در طلا می باشد مطلوب است.

ابزارهای سرمایه گذاری طلا در بورس کدامند؟

2 روش برای خرید طلا در بورس وجود دارد.

روش مستقیم: خرید گواهی سپرده سکه طلا

روش غیر مستقیم: خرید واحدهای سرمایه گذاری صندوق های طلا

سرمایه گذارانی که در صندوق های طلا سرمایه گذاری می کنند در واقع بدون خرید و نگهداری سکه طلا می توانند از بازدهی مشابه سکه طلا بهره مند شوند. به همین خاطر جذابیت این بازار برای معامله گران و سرمایه گذاران دوچندان شده است.

به دلیل روند یکسان قیمت سکه طلا، بازدهی در هر دو روش مستقیم و غیر مستقیم سرمایه گذاری طلا در بورس مشابه یکدیگر است. در نتیجه پیش بینی نرخ واحدهای سرمایه گذاری صندوق های طلا با توجه به قیمت سکه در بازار آزاد و تغییرات نرخ ارز برای فعالان بازار طلا آسان خواهد بود.

در حال حاضر با ایجاد قرارداد آتی صندوق طلا، روش سومی برای سرمایه گذاری مبتنی بر طلا شکل گرفته است و انتظار می رود جذابیت این بازار به دلیل مزایای ذاتی قراردادهای آتی، بسیار بالا رود.

قرارداد آتی صندوق طلا برای چه کسانی مناسب است؟

فعالان هدف بازار قرارداد آتی صندوق طلا را بر اساس گروه های دخیل و اهداف ورود می توان به دو طریق تقسیم بندی کرد.

بر اساس گروه های دخیل در بازار طلا، مشارکت کنندگان به 2 دسته کلی تقسیم می شوند:

1-تولید کنندگان:

فعالان صنف طلا و جواهر و طلا فروشان کشور جزو تولیدکنندگان اصلی بازار طلا به شمار می آیند. طبق آمارهای رسمی اتحادیه طلا در حال حاضر بین 4000 تا 4500 واحد تولیدی و توزیعی طلاسازی و طلافروشی در کشور داریم که حدود 2850 واحد صرفا در شهر تهران مستقر هستند. این واحدها بخش اصلی بازار طلای کشور هستند و با بهره گیری از قرارداد آتی صندوق طلا قادر خواهند بود بخشی از ریسک نوسانات قیمت طلا را پوشش بدهند.

2-خریداران:

خریداران شامل افراد حقیقی و حقوقی می شوند. افراد حقیقی شامل سرمایه گذاران خرد هستند. این افراد به دلیل جذابیت بالای بازار دوطرفه در طلا (که قبلا در آتی سکه وجود داشت) می توانند با قرارداد آتی صندوق طلا در بازار مورد علاقه خود فعال شوند.

افراد حقوقی هم شامل صرافی ها، بانک ها و صندوق های سرمایه گذاری می باشند.

صرافی ها به عنوان دارندگان سکه طلا می توانند در نقش خریدار یا فروشنده وارد بازار آتی صندوق طلا شوند و از منافع آن بهره ببرند.

بانک ها معامله گرانی در بازارهای مالی مختلف استخدام می کنند تا از فرصت های سرمایه گذاری استفاده کنند. بنابراین انتظار می رود بخشی از سرمایه گذاری بانک ها، تحت نظارت بانک مرکزی به سمت معامله گری در قرارداد های آتی صندوق های طلا هدایت شود.

صندوق های سرمایه گذاری نیز مطابق امیدنامه خود می توانند بخشی از دارایی های خود را در اوراق مشتقه قرار دهند. البته در حال حاضر  صندوق های سرمایه گذاری سهم بسیار اندکی در بازار مشتقه دارند و انتظار می رود با به میدان آمدن قرارداد آتی صندوق طلا، صندوق های سرمایه گذاری مختلف به خصوص صندوق های کالایی مبتنی بر طلا وارد این بازار جذاب شوند.

تقسیم بندی فعالان بازار قرارداد آتی صندوق طلا بر اساس اهداف ورود به 3 دسته قابل انجام است:

1-پوشش ریسک قیمتی Hedging Price risk

تولیدکنندگان و مصرف کنندگان برای اینکه از ریسک نوسانات قیمت کالا در آینده در امان بمانند وارد قراردادهای آتی می شوند.

2-سفته بازی Speculating

معامله گرانی که هدفشان کسب سود است و آگاهانه به استقبال ریسک می روند را اصطلاحا سفته باز می گویند.

سفته بازان یکی از ارکان بازارهای مالی هستند که باعث افزایش جریان معاملات شده و نقدشوندگی آن بازار را بیشتر می کنند. فعالیت سفته بازی در بازار باعث می شود که احتمال وجود خریدار یا فروشنده در هر زمان و در هر قیمتی برای متقاضی یا عرضه کننده بیشتر شود. در نتیجه فعالان آن بازار با حجم مناسبی از معاملات مواجه می شوند و ریسک عدم وجود مشتری نیز از بین می رود.

معامله گرانی که با قصد سفته بازی وارد بازار می شوند سعی می کنند با پذیرش ریسک از نوسان قیمت بهره برداری کنند. در واقع هدف این عده اصلا فروش یک محصول به عنوان تولید کننده یا خرید یک محصول به عنوان مصرف کننده نیست. بلکه با محاسبات خود به پیش بینی آینده قیمت می پردازند و سعی می کنند با خرید و فروش قراردادها کسب سود کنند.

بدیهی ست که فعالیت در قراردادهای آتی به دلیل وجود اهرم مالی، ریسک بالایی دارد و به همان نسبت نیز امکان سودآوری افزایش می یابد. در نتیجه جذابیت ورود به بازار آتی برای معامله گران ریسک پذیر بیشتر است.

3-آربیتاژ Arbitrage

تعریف ساده آربیتراژ این است: کسب سود بدون ریسک از تفاوت قیمتی ست که بین چند بازار وجود دارد. بگذارید با یک مثال ساده مفهوم این واژه سخت! را توضیح دهیم تا یک بار برای همیشه با آربیتاژگری آشنا شوید.

فرض کنید قیمت جنس X در تهران 10 میلیون و در مشهد 9 میلیون است. آربیتاژگران با مشاهده این وضعیت اقدام به خرید کالای X از مشهد با قیمت 9 میلیون کرده و آن را در تهران با قیمت 10 میلیون می فروشند. به این عمل ساده می گویند آربیتاژگری. یعنی فرد در یک بازه زمانی خاص و محدود از اختلاق قیمتی که بین دو بازار ایجاد شده است کسب سود بدون ریسک می کند. بدیهی ست که این شرایط برای همیشه باقی نمی ماند چراکه سایر خریداران و فروشندگان نیز متوجه این قضیه می شوند و به این ترتیب بعد از مدتی فرصت آربیتاژگری از بین می رود و قیمت کالای X در بازار مشهد و بازار تهران یکسان می شود.

مزایای قرارداد آتی صندوق طلا چیست؟

حال که با مفهوم، اهمیت و بازیگران قرارداد آتی صندوق طلا آشنا شدیم خوب است به سراغ این سوال مهم برویم که آتی صندوق طلا به چه دردی می خورد و چه مزیت هایی در بازار سرمایه دارد؟

مزایای قرارداد آتی واحدهای سرمایه گذاری صندوق پشتوانه طلا:

-وجود بازار نقدی قوی دارایی پایه در بورس کالای ایران

با آمدن ابزار جدیدی در بازار طلا، فعالان قدیمی بازار آتی سکه به این عرصه باز خواهند گشت. در نتیجه نقدینگی که ممکن است به دلیل عدم وجود بازاری جذاب در طلا، به سمت بازار های موازی ازجمله طلا، دلار، رمز ارزها و … رفته باشد، به سمت بازار سرمایه جذب می شود و به مدیریت بازار کمک خواهد کرد.

-بازدهی مشابه با سکه طلا

با توجه به اینکه 95 درصد از پرتفوی صندوق طلایی که به عنوان دارایی پایه در قرارداد آتی صندوق طلا انتخاب شده است بر روس گواهی سپرده سکه طلا قرار دارد، عملا بازدهی این صندوق تقریبا برابر با بازدهی طلا در بازار آزاد می باشد. از این جهت صندوق آتی طلا می تواند نوسانات معاملات طلا را شبیه سازی کند.

-ایجاد بازاری فعال، دوطرفه و کارا در طلا

قرارداد آتی صندوق طلا تنها راه کسب سود از اتخاذ موقعیت فروش در بازار طلا می باشد.

در کشور ما بعد از سال 97 که بازار آتی سکه طلا بسته شد دیگر امکان فروش طلا در بازار رسمی و با مجوز قانونی و کسب سود از این ناحیه وجود نداشت. البته بازار دوطرفه طلای آب شده و معاملات کاغذی روی طلا انجام می شود اما رسمیت و وجهه قانونی ندارد.

صندوق های سرمایه گذاری مبتنی بر طلا بازاری یک طرفه هستند و سرمایه گذاران فقط از خرید و نگهداری واحدهای صندوق می توانند سود کنند. با روی کار آمدن آتی صندوق طلا این ابزار تنها بازار رسمی، قانونی و مجوزداری می باشد که امکان کسب سود از خرید و همچنین از فروش بر روی دارایی مبتنی بر طلا را به وجود آورده است.

باید اشاره کرد که در بازارهای جهانی اونس طلا با نماد XAUUSD مورد مبادله قرار می گیرد. کارگزارانی که اونس طلا را در لیست ابزارهای مالی خود قرار داده اند امکان خرید (BUY) یا فروش (SELL) را بر این فلز گرانبها ایجاد کرده اند. در نتیجه سرمایه گذاران می توانند هم با خرید طلا از صعود قیمت در بازار سود کنند و هم با فروش طلا از نزول قیمت در بازار سود بدست آورند. (فعالیت در این بازار به دلیل ریسک های غیرمنطقی و خروج ارز از کشور ممنوع شده است.)

مثال مزیت موقعیت فروش در قرارداد آتی صندوق طلا:

فرض کنید قیمت سکه را تحلیل کرده اید و به این نتیجه رسیده اید که احتمالا ارزش آن کاهش می یابد. قیمت آتی طلا هم برای مثال 8 هزار تومان است. در این حالت با اتخاذ موقعیت فروش می توانید در صورت تحقق تحلیل خود و رسیدن فرضی قیمت به 7500 تومان، کسب سود کنید.

امکان کسب سود از نوسانات منفی و مثبت قیمت دارایی پایه (بازار دو طرفه):

برخلاف سایر بازارها که میتوان تنها از سیر  صعودی قیمتها سود کسب کرد، در حالی  که  معاملهگران قراردادهای آتی در بازار  مشتقه با اخذ موقعیت تعهدی فروش قرارداد آتی  میتوانند  از سیر نزولی یا کاهشی   قیمتها نیز سود کسب کنند.  برای مثال اگر شخصی پیشبینی کند که در  آینده  قیمت  کالا  به   عنوان  دارایی  پایه  کاهش  خواهد  یافت،  آنگاه  سرمایهگذاران  به  فروش  قرارداد آتی در سررسید مشخص با قیمتی که الان  برای کالا تعیین میکنند، متعهد میشوند و  از کاهش  قیمت کالا  در آینده،  سود  کسب مینمایند.

-اهرم مالی:

یکی از مهم ترین مزایا و ویژگی معاملات آتی بر پایه دارایی صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا، فراهم بودن امکان کسب بازدهی بیشتر است، یعنی این امکان وجود دارد که سرمایه‌گذاران نسبت به معاملات سکه طلا یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا، بازدهی بالاتری را با توجه به موقعیت بازار و وجود اهرم در معاملات آتی کسب کنند.

برای مثال شما می توانید با 5 میلیون تومان سرمایه اولیه، معاملاتی با ارزش 20 یا 25 میلیون تومان (بستگی به وجه تضمین و اهرمی دارد که بورس کالا تعیین می کند) داشته باشید و از پتانسیل سود 4 تا 5 برابری در مقایسه با حالت عادی بهره ببرید.

در واقع اهرم مالی ریسک بیشتری را در معامله ایجاد می کند و به همان نسبت هم امکان بازدهی بیشتری تا چند برابر ارزش سرمایه اولیه را فراهم می کند.

-هزینه پایین معاملات:

معاملات قراردادهای آتی نسبت به معاملات نقدی به دلایل عدم نیاز به دارا بودن کالا در زمان عقد قرارداد، عدم نیاز به انبارداری، کارمزد پایین معاملات و … از هزینه کمتری برخوردار است.

– شفافیت بسیار بالای عملکرد صندوق ها

صندوق های سرمایه گذاری نهادهای مالی زیر نظر سازمان بورس هستند. اطلاعات مربوط به صورت های مالی و پرتفوی این صندوق ها در سایت اختصاصی صندوق درج می شود و طی نظارت های دوره ای مورد بررسی حسابرسان معتمد سازمان بورس قرار می گیرد.

– تکمیل زنجیره ابزارهای مالی در این حوزه

ابزارهای مالی مبتنی بر طلا با ورود آتی طلا کامل تر می شود و فعالان این بازار می توانند با ریسک بالاتری که احتمال سود سازی بیشتری نیز به دنبال دارد وارد معاملات آتی طلا شوند.

– ایجاد تنوع در دارایی های پایه قراردادهای آتی

محدود شدن بازارها نمی تواند علاقه مندان مختلف را به خود جذب کند. درست مثل رستورانی که فقط یک غذا طبخ می کند قاعدتا بسیاری از مشتریانی که ذائقه دیگری دارند را از دست می دهد. هر چه تنوع ابزارهای مالی و دارایی های قابل معامله در بازار سرمایه بیشتر شود، استقبال سرمایه گذاران نیز بیشتر می شود و در نتیجه بازار سرمایه رشد و عمق بیشتری را تجربه خواهد کرد.

قرارداد آتی صندوق طلا چه مشخصاتی دارد؟

فرآیند معاملات قرارداد آتی صندوق طلا دقیقا مشابه سایر قراردادهای آتی در بورس کالای ایران است. فروشنده متعهد به تحویل قرارداد آتی با ارائه دارایی پایه (واحدهای سرمایه گذاری صندوق سرمایه گذاری پشتوانه طلای لوتوس) خواهد بود. خریدار هم متعهد به تامین ارزش قرارداد آتی می باشد.

برای آشنایی با مشخصات قرارداد آتی واحدهای سرمایه گذاری صندوق سرمایه گذاری پشتوانه طلای لوتوس(طلا) کلیک کنید

-دارایی پایه:

واحدهای سرمایه گذاری صندوق سرمایه گذاری پشتوانه طلای لوتوس(طلا) 

-قرارداد آتی پذیرش شده:

قرارداد آتی واحدهای سرمایه گذاری صندوق سرمایه گذاری (قابل معامله) 

-اندازه قرارداد:

1000 واحد سرمایه گذاری صندوق سرمایه گذاری پشتوانه طلای لوتوس (طلا)

-استاندارد تحویل:

 واحدهای سرمایه گذاری صندوق سرمایه گذاری پشتوانه طلای لوتوس (طلا) 

-ماه قرارداد:

 تمامی ماه های سال به تشخیص شرکت بورس کالای ایران

-حد نوسان قیمت روزانه:

حداکثر تا (-+5%) با توجه به قیمت تسویه روزانه روز قبل

-دوره معاملات:

 دوره معاملاتی در هر یک از نمادها در اطلاعیه معاملاتی مربوطه اعلام خواهد شد. 

-محل و دوره تحویل:

 تحویل مطابق با ضوابط دستورالعمل اجرایی معاملات قراردادهای آتی 

-حداقل تغییر قیمت سفارش:

100 ریال برای هر واحد سرمایه گذاری معادل 100،000 ریال در هر قرارداد

-نحوه محاسبه تضامین:

الف) وجه تضمین اولیه: 

وجه تضمین اولیه با توجه به فرمول محاسباتی زیر اخذ خواهد شد که با توجه به آن تضامین طی زمان ثابت نبوده و به صورت پویا در حال تغییر خواهد بود.

مبنای محاسبه وجه تضمین در این فرمول میانگین قیمت های تسویه روزانه در کلیه سررسیدهای قراردادهای آتی در دارایی پایه مربوطه تعیین شده است. وجه تضمین در پایان هر روز معاملاتی بر اساس فرمول زیر تعدیل می شود و پس از دو روز کاری اعمال می گردد، مراتب تغییرات از طریق سامانه معاملاتی ابزار مشتقه اطلاع رسانی می گردد:

• A: درصد وجه تضمین اولیه؛ معادل 20%
• B: میانگین قیمت های تسویه روزانه در کلیه سررسیدهای قراردادهای آتی دارایی پایه
• C: براکت تغییرات وجه تضمین؛ معادل یک میلیون ریال
• S: اندازه قرارداد؛ معادل 1000

ب) حداقل وجه تضمین:

70 درصد وجه تضمین اولیه

-حداکثرحجم هرسفارش:

حداکثر تا 25 قرارداد

-واحد قیمت:

 ریال به ازای هر واحد سرمایه گذاری صندوق پشتوانه طلای لوتوس

-کارمزدها:

کارمزد معاملات و کارمزد تسویه و تحویل مطابق با مصوبات هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار

کارمزد خریدار و فروشنده 0.0006 ارزش قرارداد می باشد.

کارمزد تسویه و تحویل 0.0014 ارزش قرارداد بر حسب آخرین قیمت تسویه لحاظ می شود.

-نماد معاملاتی:

• ETCMMYY  
• ETC مخفف  Exchange Traded Commodity به معنای صندوق قابل معامله کالایی می باشد.
• MM نماد اختصاری ماه قرارداد و YY سال می باشد.

هر نماد معاملاتی در قراردادهای آتی شامل نام کالا و تاریخ سررسید آن می‌باشد. این نام ها بر اساس مصوبه هیئت پذیرش بورس تعیین می‌شوند. در شکل زیر نام نماد صندوق طلا با سررسید مردادماه سال 1400 را مشاهده می‌کنید.

-ساعات معامله:

در تمامی روزها 10 الی 15

-مهلت ارائه گواهی آمادگی تحویل:

15 دقیقه پس از اتمام جلسه معاملاتی آخرین روز معاملاتی

-سقف مجاز موقعیت های تعهدی باز و معاملات:

سقف مجاز موقعیت های تعهدی باز مشتریان:  

اشخاص حقیقی و حقوقی: 200 موقعیت در هر نماد معاملاتی.

بازارگردان: 400 موقعیت در هر نماد معاملاتی و قابل افزایش تا 10 درصد موقعیت های تعهدی باز در آن نماد در بازار.

سقف مجاز موقعیتهای تعهدی باز بازار:

تعداد موقعیت های باز کل بازار در هر نماد معاملاتی حداکثر باید معادل یک هزارم سقف واحدهای معاملاتی قابل صدور صندوق سرمایه گذاری پشتوانه طلای لوتوس (طلا) باشد.

-جریمه ها:

• الف) جریمه نکول قراردادها، شامل جریمه عدم ارائه گواهی آمادگی تحویل مشتریان خریدار و فروشنده، جریمه عدم ارائه انبار دارایی پایه از طرف مشتریان فروشنده و جریمه عدم واریز وجه ارزش قرارداد بر اساس قیمت تسویه روزانه آخرین روز معاملاتی از طرف مشتریان خریدار، یک درصد ارزش قرارداد بر اساس قیمت تسویه روزانه آخرین روز معاملاتی است که به نفع مشتری طرف مقابل از مشتری نکول کننده کسر میگردد.
• ب) در خصوص کلیه جرایم ذکر شده فوق، در صورتی که قیمت بازار نقدی دارایی پایه از قیمت تسویه روزانه آخرین روز معاملاتی بیشتر باشد تفاوت این دو نرخ به نفع مشتری خریدار از فروشنده اخذ می گردد و همچنین در صورتی که قیمت بازار نقدی دارایی پایه از قیمت تسویه روزانه آخرین روز معاملاتی کمتر باشد تفاوت این دو نرخ به نفع مشتری فروشنده از خریدار اخذ می گردد.
•  ج) در تمامی موارد فوق کارمزد تسویه و تحویل هر دو سر معامله به نفع بورس از مشتری نکول کننده دریافت خواهد شد  .

-حجم معاملات مبنای محاسبه قیمت تسویه روزانه:

30% حجم معاملات انجام شده منتهی به پایان آخرین جلسه معاملاتی هر روز

-نحوه محاسبه قیمت تسویه نهایی:

قیمت تسویه نهایی، قیمت تسویه روزانه در آخرین روز معاملاتی هر قرارداد است.

-قیمت تسویه لحظه ای:

قیمت تسویه لحظه ای بر اساس %30 حجم معاملات پایانی در هر لحظه معاملاتی محاسبه خواهد شد.

-سایر موارد:

توقف و بازگشایی نمادهای معاملاتی قرارداد آتی واحدهای سرمایه گذاری صندوق سرمایه گذاری پشتوانه طلای لوتوس به طور همزمان با توقف و بازگشایی نماد معاملاتی صندوق پشتوانه طلای لوتوس (طلا) انجام می شود.

اهرم مالی در قرارداد آتی صندوق طلا چند است؟

با توجه به اینکه اهرم مالی در قراردادهای آتی عدد ثابتی نیست و هیچ جا هم ثبت نمی شود معامله گران باید خودشان آن را محاسبه کنند.

محاسبه اهرم مالی:

روش ساده محاسبه اهرم مالی در یک قرارداد آتی در بورس کالا به این صورت است:

وجه تضمین اولیه / قیمت دارایی پایه * اندازه قرارداد = اهرم مالی

بیایید با یک مثال ساده در قرارداد آتی صندوق طلا، اهرم مالی را محاسبه کنیم.

مفروضات:

قیمت دارایی پایه (قیمت هر واحد سرمایه گذاری صندوق پشتوانه طلای لوتوس در سایت tsetmc) در امروز برابر با 7.500 تومان است.

اندازه قرارداد آتی صندوق طلا طبق مشخصاتی که بورس کالا برای این قرارداد مشخص کرده است؛ معادل 1000 واحد سرمایه گذاری می باشد.

وجه تضمین اولیه در امروز برابر با 2.000.000 تومان است.

بنابراین خواهیم داشت:

اهرم مالی قرارداد آتی صندوق طلا معادل 3.75 به یک می باشد. کمی کمتر از چهار برابر. یعنی مثلا با 10 میلیون تومان می توانیم به ارزش 37 میلیون و 500 هزار تومان معامله کنیم.

در مثال بالا اگر در یک معامله 5 درصد نوسان قیمت داشته باشیم چقدر سود خواهیم کرد؟

نوسان سود 5 درصدی برای سرمایه 10 میلیون تومانی در حالت بدون اهرم مالی معادل 500 هزار تومان است.

اما در حالتی که معامله شما با اهرم مالی همراه است داستان متفاوت است. در این صورت سود شما بیشتر خواهد شد. در واقع شما از سود عایدی بر 37  میلیون و 500 هزار تومان بهره می برید.

در نتیجه خواهیم داشت:

در واقع با استفاده از اهرم مالی 3.75 به یک توانستیم معادل 1.375.000 تومان بیشتر از حالت بدون اهرم سود کنیم.

چرا صندوق پشتوانه طلای لوتوس به عنوان دارایی پایه قرارداد آتی صندوق طلا لحاظ شده است؟

در حال حاضر 5 صندوق سرمایه گذاری مبتنی بر سکه طلا در کشور فعال است. (صندوق کهربا پنجمین صندوق طلا در کشور و تازه تاسیس می باشد. به همین دلیل اطلاعات آن مورد بررسی قرار نگرفته است.)

تابلو صندوق های کالایی (سایت TSETMC )

از آن جایی که دارایی پایه در قرارداد آتی تنها می تواند یکی از صندوق های طلا باشد لازم است تا بهترین صندوق طلا که شرایط مطلوب تری دارد انتخاب شود. بررسی های بورس کالا در نهایت به انتخاب صندوق پشتوانه طلای لوتوس منتج شده است. در ادامه به دلایل این انتخاب می پردازیم.

3 شاخص مهم برای تعیین واحدهای سرمایه گذاری یک صندوق سرمایه گذاری به عنوان دارایی پایه قرارداد آتی:

1. تعداد واحدهای سرمایه گذاری در دست سرمایه گذاران (اندازه صندوق)
2. حجم معاملات و میزان نقدشوندگی واحدهای سرمایه گذاری
3. سهم گواهی سپرده سکه از دارایی های صندوق

تعداد واحدهای سرمایه گذاری در دست سرمایه گذاران

هر چه اندازه یک صندوق از نظر تعداد واحدهای صادر شده بیشتر باشد، پاسخ به تقاضای بازار و نقدشوندگی نیز بالاتر خواهد بود. به نظر می رسد به احتمال زیاد با راه اندازی قرارداد آتی صندوق طلا، متقاضیان سرمایه گذاری در صندوق به دلیل امکان آربیتراژ و پوشش ریسک بیشتر شوند. در این حالت اگر تعداد واحدهای صادر شده کم باشد؛ صندوق مجبور به صدور واحد سرمایه گذاری می شود که نتیجه آن خرید سکه در بازار گواهی سپرده خواهد بود. این امر می تواند باعث افزایش نوسانات در بازار گواهی سپرده سکه شود در حالی که هر چه تعداد واحدهای صندوق بیشتر باشد، قاعدتا تقاضا در بازار پاسخ داده خواهد شد و مشکل فوق الذکر کمتر خواهد بود.

در حال حاضر صندوق پشتوانه طلای لوتوس بیشترین تعداد واحد سرمایه گذاری صادر شده را داشته و حدود نیمی از واحدهای قابل صدور را فروخته است. سقف تعداد واحد سرمایه گذاری قابل صدور در همه صندوق های طلا 200 میلیون واحد است و تعداد واحد های صادر شده صندوق ها تا امروز از قرار زیر است:

از جدول بالا مشخص است که اقبال سرمایه گذاران به خرید واحدهای سرمایه گذاری صندوق لوتوس بیشتر بوده است.

عامل مهم دیگری که اندازه صندوق را نشان می دهد ارزش هر واحد سرمایه گذاری ست. در صندوق های طلا قیمت پذیره نویسی 4 صندوق یک هزار تومان بوده است. در واقع همه صندوق ها با قیمت پایه یکسان شروع به فعالیت کرده اند و تفاوت قیمت فعلی واحدها، سابقه فعالیت و خالص ارزش دارایی های صندوق را نشان می دهد. صندوق لوتوس از نظر دارایی های تحت مدیریت بزرگترین صندوق سکه طلا در کشور است و قیمت هر واحد سرمایه گذاری در آن هم بیشتر از سایر صندوق ها می باشد.

در نمودار زیر خالص ارزش دارایی های صندوق های سکه طلای فعال در بورس کالای ایران نشان داده شده است:

حجم معاملات و میزان نقدشوندگی واحدهای سرمایه گذاری

هر چه یک دارایی پایه حجم معاملات بالاتر و نقدشوندگی بیشتری داشته باشد، معاملات قرارداد آتی آن نیز نوسان قیمت متعادل تری داشته و کشف نرخ منصفانه تری خواهد داشت.

با نگاهی به میانگین حجم معاملات در صندوق های طلا خواهیم دید که صندوق طلای لوتوس با اختلاف زیادی نسبت به سایر صندوق ها در صدر قرار دارد. میانگین حجم معاملات روزانه در صندوق لوتوس 734 هزار واحد سرمایه گذاری بوده است. در نمودار زیر آمار سایر صندوق های طلا آورده شده است.

مشخص است که استقبال سرمایه گذاران به صندوق طلای لوتوس بیشتر از سایر صندوق های طلا بوده و از نظر حجم مناسب معاملات که یکی از شرایط مهم دارایی پایه در قرارداد آتی می باشد، وضعیت مطلوب تری دارد.

سهم گواهی سپرده سکه از دارایی های صندوق

صندوق های طلا بیش از 90 درصد از منابع مالی جذب شده را در گواهی سپرده سکه سرمایه گذاری کرده اند بنابراین با در نظر گرفتن ارزش هر صندوق می توان به سهم تقریبی سکه طلا در هر صندوق دست پیدا کرد.

قیمت گواهی سپرده سکه طلا در زمان تهیه این مطلب آموزشی حدود 105 میلیون ریال است. با توجه به ارزش خالص دارایی های هر صندوق که در بالا آورده شده بود می توان حدود تقریبی گواهی سپرده سکه طلای در اختیار صندوق را تخمین زد.

خلاصه شاخص های مهم برای انتخاب صندوق طلا برای قرارداد آتی:

مشاهده می شود که در تمامی شاخص های فوق صندوق طلای لوتوس وضعیت بهتری دارد؛ بنابراین می توان انتخاب آن را به عنوان دارایی پایه قرارداد آتی صندوق طلا، توجیه نمود.

تابلو معاملات دارایی پایه قرارداد آتی صندوق طلا (سایت TSETMC )

تابلو معاملات قرارداد آتی صندوق طلا (سایت بورس کالا)

نحوه ورود به معاملات قرارداد آتی صندوق طلا چگونه است؟

آموزش گام به گام ورود به معامله قرارداد آتی صندوق طلا در 10 مرحله به شرح زیر است:

• ثبت نام و احراز هویت در سامانه سجام

برای ثبت نام سجام کلیک کنید

• مراجعه به کارگزاری دارای مجوز برای صدور کدمعاملاتی قرارداد مشتقه بورس کالا و تکمیل فرم «درخواست اخذ مجوز دسترسی به سامانه معاملات برخط»

• ارائه مدارک هویتی شامل شناسنامه و کارت ملی را به همراه کپی آخرین مدرک تحصیلی
• شرکت در آزمون کتبی یا شفاهی کارگزاری. این آزمون توسط مدیریت معاملات برخط کارگزاری برای ارزیابی صلاحیت حرفه ای شما برگزار می‌شود.
• در صورت قبولی در آزمون، عقد قرارداد بین شما و کارگزاری جهت انجام معاملات برخط کالا و اوراق مشتقه صورت می گیرد.
• صدور نام کاربری و رمز عبور جهت دسترسی به سامانه معاملات برخط قراردادهای آتی توسط کارگزار
• افتتاح حساب عملیاتی (حساب در اختیار بورس) و واریز وجه تضمین اولیه به آن توسط معامله گر
• اتخاذ موقعیت تعهدی خرید یا فروش قرارداد آتی طی دوره حراج یا معاملاتی
• انجام معاملات روزانه به منظور افزایش یا کاهش موقعیت های تعهدی خرید و فروش (اختیاری)
• تسویه قرارداد به صورت تحویل فیزیکی دارایی پایه یا تسویه نقدی همراه با جریمه در سررسید (در صورت داشتن موقعیت باز و واردن شدن به دوره تحویل)

جمع بندی

قرارداد آتی صندوق طلا یک نوع ابزار سرمایه گذاری جدید و نوین در بازار سرمایه کشور می باشد. مزایای آتی صندوق طلا برای معامله گران ریسک پذیر و فعالان بازار طلا جذابیت بالایی ایجاد می کند. در این مطلب آموزشی از معرفی قراردادهای آتی صندوق طلا تا اهمیت و چرایی تشکیل آن گفتیم و جزئیات مربوط به این فرزند تازه وارد بازار آتی را تشریح کردیم. در صورتی که ابهام یا سوالی در این رابطه داشتید می توانید در بخش نظرات با ما در میان بگذارید. کارشناسان ارزی(Arzee.ir) برای پاسخ گویی به کاربران اقدام خواهند کرد.