آشنایی با مفاهیم پایه بورس / عرضه اولیه سهام چیست؟

• عرضه اولیه چیست؟
• روش‌های خرید عرضه اولیه
• عرضه اولیه چه مزایایی برای شرکت‌ها دارد؟
• عرضه اولیه، سودآور است؟

به گزارش اقتصادآنلاین، بسیاری از سرمایه‌گذارانی که در بازار سهام فعالیت می‌کنند، با مفاهیمی مانند عرضه اولیه، پذیره‌نویسی، افزایش سرمایه شرکت‌ها و… آشنایی دارند. در این سلسله گزارش، به مشروحی از تعاریف و کاربرد مفاهیم و اصطلاحات بورسی پرداخته می‌شود. در این گزارش نیز، مفهوم عرضه اولیه، کابرد و ویژگی‌های آن بررسی می‌شود. 

عرضه اولیه چیست؟

این اصطلاح که ترجمه عبارت Initial Public Offering یا (IPO) است، به اولین روز عرضه سهام یک شرکت در بورس اشاره دارد که طی آن، درصد مشخصی از کل سهام شرکت برای نخستین بار در بازار سرمایه عرضه می‌شود. برای خرید عرضه‌های اولیه، باید به اطلاعیه‌های ناظر بازار توجه داشت. زیرا این اطلاعیه‌ها، شامل موارد مهمی از جمله بازه قیمت سهمیه مجاز هر فرد و زمان مجاز ارسال سفارش است.

روش‌های خرید عرضه اولیه

عرضه اولیه، به دو روش ثبت سفارش و بوک بیلدینگ قابل خریداری است. در روش ثبت سفارش، شرکت‌ها تعداد سهام منتشرشده، حداکثر تعداد سهمی که هر فرد می‌تواند خریداری کند و قیمت هر سهم خود را برای عرضه اولیه در بورس اعلام می‌کنند. سرمایه‌گذاران نیز با توجه به این اطلاعات می‌توانند اقدام به ثبت سفارش برای خرید سهام شرکت مورد نظر کنند.

روش بوک بیلدینگ در مقایسه با ثبت سفارش، روش جدیدتری محسوب می‌شود که مهم‌ترین مزیت آن، امکان ثبت سفارش به قیمت‌های متفاوت است. در روش بوک بیلدینگ، هر سفارش با توجه به حداکثر حجم مشخص‌شده و در قیمتی که خریدار تعیین می‌کند، در سامانه معاملات ثبت خواهد شد. درواقع در روش بوک بیلدینگ دیگر اولویت زمانی مدنظر نیست، بلکه اولویت قیمتی مدنظر است.

در این روش، هر خریدار درخواست خرید سهام را در ساعتی مشخص که از قبل توسط ناظر بازار اعلام می‌شود، در سیستم معاملاتی ثبت می‌کند. در روش بوک بیلدینگ هر کد بورسی تنها از طریق یک کارگزاری و از طریق یک درخواست می‌تواند در اولین عرضه شرکت کند. 

یکی از معایب روش بوک بیلدینگ، قیمت و محدودیت مثبت و منفی 10درصد است. با وجود آن که نهاد عرضه‌کننده، یک قیمت را به عنوان کف قیمت سهم مشخص می‌کند، اما سرمایه گذاران می‌توانند سفارش خرید خود را در بازه‌ای میان این قیمت کف و 10 درصد بالاتر از آن قرار دهند. بنابراین این احتمال وجود دارد که افراد در سقف قیمتی، ثبت سفارش و خرید سهام را انجام دهند و موجب ایجاد صف خرید شوند. 

عرضه اولیه چه مزایایی برای شرکت‌ها دارد؟

شرکت‌ها برای برخورداری از امکاناتی مانند سهولت تامین مالی از طریق بورس، افزایش نقدشوندگی سهام و کاهش هزینه سرمایه، بهبود ساختار مالی و اقتصادی شرکت در نتیجه رعایت الزامات پذیرش اوراق بهادار و… اقدام به عرضه اولیه سهام و ورود به بازار سرمایه می‌کنند. 

عرضه اولیه، سودآور است؟

عرضه اولیه سهام شرکت‌ها، از جمله روش‌های مناسب برای سرمایه‌ گذاران به ویژه افراد تازه ‌وارد در بورس است. دلیل این موضوع، سودآور بودن عرضه‌های اولیه در بیشتر موارد است. با این وجود، باید توجه داشت که عرضه اولیه همیشه سودآور نیست و به عواملی مانند وضعیت بازار و معاملات نیز بستگی دارد.

بر اساس تجربیات موجود، بیش از 90درصد از عرضه‌های اولیه بازار سهام، سودآور هستند. لازم به ذکر است که عرضه اولیه یک شرکت در بورس، به این معنی نیست که آن شرکت به تازگی فعالیت خود را شروع کرده است، بلکه به این معنی است که به تازگی اجازه خرید و فروش سهام آن در بورس صادر شده است.